Ngày 23/2/2010, “Bí ẩn Đặng” - cuốn sách viết về cuộc đời “khác thường” của ông André Đặng - người đã ghi dấu ấn trong lịch sử hiện đại của Tân Đảo nhờ những đóng góp to lớn của mình trong việc góp phần tạo lập sự hòa bình giữa người dân bản xứ da đen (Kanak) với người da trắng, đã chính thức ra mắt tại Thư viện Hà Nội. Sách do Nhà Xuất bản Phụ nữ phát hành tháng 2/2010. Bìa sách "Bí ẩn Đặng" Đồng tác giả của cuốn sách – hai nhà báo Pháp Anne Pitoiset và Calaudine Wéry, dịch giả Nguyễn Văn Sự, và đặc biệt, nhân vật chính – ông André Đặng và vợ là bà Bùi Thị Én đã có mặt tại buổi họp báo giới thiệu cuốn sách này. Cuộc đời của André Đặng là một cuốn tiểu thuyết Cuốn sách dày 267 trang cộng với 31 trang tư liệu ảnh và phụ lục về những dấu mốc lịch sử của Tân Đảo dẫn dắt bạn đọc đến với cuộc đời như tiểu thuyết của André Đặng. Sinh năm 1936 tại Tân Đảo (Nouvelle Calédonia) trong một gia đình gốc Việt di cư, từ hai bàn tay trắng ông đã vươn lên trở thành một triệu phú. Hiện ông nắm giữ vai trò chủ chốt của hai nhà máy luyện niken tầm cỡ thế giới, một ở phía bắc lãnh thổ Pháp trên Thái Bình Dương và nhà máy thứ hai ở Hàn Quốc. Đối với những người xung quanh, André là một con người khác thường về nguồn gốc, về mối quan hệ thân thiện với người Kanak, về cách thức kinh doanh, khác thường ở những cuộc gặp gỡ với những người đã che chở giúp đỡ ông và khác thường ở sức chịu đựng phi thường, ý chí vượt mọi khó khăn trở ngại để đạt được mục tiêu của mình. Là người có thiên hướng bẩm sinh về kinh doanh, con người bí ẩn này trong những năm 1970 đã làm đảo lộn những tập quán thuộc địa của nền kinh tế Tân Đảo lúc đó nằm trong tay một nhóm đại gia. Thành công của ông đã gây ra lòng đố kỵ của không ít người… Ông André Đặng năm nay đã 74 tuổi André Đặng chia sẻ, “Ở Tân Đảo những năm đầu của thập kỷ 80, quyền lực kinh tế vẫn nằm trong tay những người da trắng, còn người Kanak thì phải sống trong nghèo khổ, không có gì trong tay, trong khi thực chất Tân Đảo sở hữu ¼ trữ lượng niken của thế giới…”. Ông hiểu rằng người bản xứ phải nắm được kinh tế thì mới có quyền lực chính trị đầy đủ. Từ khi ký hiệp định Nouméa năm 1988, quần đảo này đã đi vào quá trình phi thực dân hóa, trên cơ sở cùng gây dựng vận mệnh chung. Và với sự kiên quyết đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân trong vòng hai thập kỷ, như một người dẫn đường, André Đặng đã đưa người Kanak trở thành một trong những đại gia về niken trên thế giới… Với những gì đã làm được cho người Kanak ở Tân Đảo, ông xứng đáng là một trong những con người đã tạo được dấu ấn trong lịch sự hiện đại của quần đảo xinh đẹp và giàu có này. Để viết nên cuốn sách, trong suốt gần một năm, hai nữ nhà báo Anne Pitoiset và Calaudine Wéry đã đi khắp Canada, Úc, Pháp, Nhật, Hàn Quốc, tiếp xúc với khoảng 120 người là bạn bè thời thơ ấu của André Đặng, gia đình ông, những người cộng tác, những nhà hoạt động chính trị trong nước, những đối tác kinh doanh, các viên chức cao cấp và cả những người gièm pha thù địch với ông. Từ đó, các chị “cố gắng rút ra một câu chuyện gần với sự thực nhất. Kể lại các sự việc một cách khách quan…”. “Viết về hành trình của một con người góp phần làm nên lịch sử đương thời là một công việc hấp dẫn nhưng không kém phần mạo hiểm” (theo Lời nói đầu của “Bí ẩn Đặng”). Nhà báo Calaudine Wéry tâm sự, “Chính tên tuổi của ông Đặng, sự bí ẩn về một nhân vật có rất nhiều ảnh hưởng ở Tân Đảo và được dư luận đồn đại rất nhiều… đã khiến chúng tôi có sự tò mò và hiếu kỳ về nhân vật này”. Còn nhà báo Anne Pitoiset thì cho biết, “… Đối với chúng tôi, đó là một cuộc phiêu lưu rất đẹp, một cuộc phiêu lưu không chỉ trong lĩnh vực kinh tế của Tân Đảo mà còn là cuộc phiêu lưu trong cuộc đời của một con người”. Dịch giả Nguyễn Văn Sự - người từng dịch nhiều sách về lịch sử, chính trị từ tiếng Pháp sang tiếng Việt và ngược lại, chia sẻ, ngay từ đầu, cuốn sách đã gây cho ông một niềm xúc động lớn về một người Việt Nam từ vị trí thấp kém ở một vùng đất thuộc địa đã bằng nghị lực và tài năng để vươn lên, khẳng định mình; và quan trọng hơn, đã góp phần xóa bỏ sự đối đầu, thực hiện hòa bình, hòa hợp giữa người bản địa với người da trắng, mang lại một tương lai tươi sáng cho người dân bản địa. Ông tự hào về con Rồng cháu Tiên ta không chỉ giỏi đánh giặc, mà còn giỏi làm kinh tế; và dù sinh ra ở đâu, sống ở nơi nào trên thế giới họ vẫn mang trong mình dòng máu Lạc Hồng và không ngừng hướng về quê hương. Vì một số lý do, đến nay André Đặng vẫn chưa thực hiện được dự định đầu tư của mình ở Việt Nam. Nhưng ông bảo, “Tôi chưa thể chia sẻ về kế hoạch đầu tư ở Việt Nam, nhưng chắc chắn, các bạn sẽ được thấy trong tương lai”. “Bí ẩn Đặng” sẽ được chuyển thể thành phim Hai nhà báo Pháp Anne Pitoiset và Calaudine Wéry - đồng tác giả của cuốn sách Hai đồng tác giả cuốn sách cho biết, họ đã có kế hoạch chuyển thể “Bí ẩn Đặng” thành phim, và bộ phim này sẽ được trình chiếu trước hết ở Pháp, sau đó có thể là Việt Nam. Hiện tại, ê-kíp đang trong quá trình khảo sát để thực hiện bộ phim này. Tại buổi họp báo, Giám đốc Nhà Xuất bản Phụ nữ Mai Quỳnh Giao đã tặng một số sách “Bí ẩn Đặng” cho Thư viện Hà Nội. Bà cũng cho biết, số sách này sẽ được đem tặng các thư viện của Việt Nam để đông đảo bạn đọc có thể đến được với cuốn sách và có dịp hiểu hơn về Tân Đảo cũng như cộng đồng người Việt Nam sinh sống ở đây.
