how we die - hiểu về sự chết by Sherwin B. Nuland

Ai đã từng đọc Khi hơi thở hoá thinh không - When breath becomes air, chắc thấy tác giả giới thiệu cuốn này! Mà nếu chưa đọc cuốn kia vẫn đọc cuốn này được như thường.

Tạm dịch “Chúng ta chết như thế nào”, sách ban đầu bàn tới vài vấn đề kiểu “Chết trong phẩm giá” như thường thấy trên phim, người ta mất một cách nhẹ nhàng, thanh thản, cơ bản là một cái chết đẹp! Nhưng thực tế thì ít người được như thế, thường nỗi đau về thể xác lẫn tinh thần - không chấp nhận được cái chết của người bệnh, lẫn những áp lực họ đem tới cho thân nhân, những người kề cận ngày đêm chăm sóc sẽ đưa câu chuyện đi xa hơn thế.

Người viết cuốn sách là một Bác Sỹ, ông viết về những con đường chính mà bệnh tật sẽ giết chết chúng ta, cái cách chúng rút mòn ý chí người bệnh, thử thách lòng kiên nhẫn của người nhà, và nhạo báng nỗ lực của Bác Sỹ.

À ra thế, nhưng điểm nhấn là gì? Ông viết theo ngôn ngữ cộng đồng, chứ không phải ngôn ngữ Y khoa. Vì thế nó hữu ích cho cả 3 đối tượng tôi vừa nhắc đến. Tác giả đơn giản hoá cái chết dưới góc nhìn của Y khoa, của Khoa học, về những phản ứng hoá sinh của cơ thể vào các thời khắc cuối cùng ấy.
Ông mô tả cách thức từng kiểu bệnh tật tàn phá con người, những thứ mà bệnh nhân phải chịu đựng, những trăn trở mà thân nhân phải giằng xé, những nỗ lực của người Bác Sỹ - “Đây có phải điểm dừng chưa? Đã đến lúc nhận thua? Hay vẫn chưa đến thời điểm của Nỗ lực cuối cùng? Liệu đây là lúc đưa ra phán quyết - cho cái gia đình đang đau đớn kia?”

Chẳng hạn bệnh Alzheimer, thứ mà tại Việt Nam ta còn khá xem nhẹ, cái tác động của nó là khủng khiếp, nó phá tan 1 cách tàn bạo cái hi vọng “chết trong phẩm giá” của người ta. Nó không đau đớn thể xác, nó bòn rút tình thần của bộ ba thần thánh, nó lấy hết tài lực của hệ thống chăm sóc Y tế. Vì sao tôi biết, vì tôi là nhân chứng của quá trình căn bệnh ấy ảnh hưởng đến gia đình bạn thân tôi, trong đó tôi nhận 2 vai trò!

Vậy rốt cục ta phải đón nhận thần chết như thế nào? Ta phải chuẩn bị những gì để đón ngài một cách nhẹ nhàng nhất? Nếu biết chắc chắn phải chết vào một thời điểm không rõ - nhưng gần thôi, ta sẽ làm gì?