Kỹ thuật trồng răng (trên con tem bưu chính)

Hôm nay mình cùng CTS tìm hiểu một khía cạnh khác làm cho con tem là con tem nhé, đó là cách người ta làm răng tem (tiếng tây là Perforations)
Như đã giới thiệu, con tem đầu tiên ra đời năm 1840, tên cúng cơm là Penny Black. Khi vừa cất tiếng oe oe chào đời, Penny Black không có răng ... Các em của hắn trong 10 năm sau đó (1840 - 1850) cũng chịu chung số phận. Việc móm răng này làm tốn khá nhiều công sức và máu (đứt tay) của nhân viên bưu chính, khi phải dùng dao/kéo rạch nguyên tờ tem thành những con tem lẻ (để bán)

Penny Black không răng
Năm 1847, ông Henry Archer nghiên cứu ra 1 thiết bị cắt tem, gọi là máy Archer Roulette. Máy hoạt động bằng cách dùng dao xén đường hằn trên tem. Tem có đường hằn sẽ dễ xé bằng tay. Nhưng sau một thời gian thử nghiệm, máy này bị dẹp tiệm. Một lý do là lưỡi dao quá bén, cắt tem - cắt luôn cả bề mặt bên dưới và lại nhanh hư dao.... Ông không bỏ cuộc mà bắt tay vào nghiên cứu máy cắt tem bằng cách bấm lỗ.. Đây chính là tiền thân của răng tem


Con tem này là bản thử nghiệm máy cắt đầu tiên của Archer


Máy đục răng đầu tiên, thay vì cắt dao thì dùng 1 lược kim loại để nhấn 1 hàng lỗ vào con tem
Mặc dù phát minh ra từ sớm nhưng trầy trật mãi máy của Archer mới được áp dụng để đục răng tem bưu chính vào năm 1854.....
Cũng trong năm 1854 này, tại Mỹ, William và Henry Howe Bemrose đăng kí phát minh cho máy tách tem bằng quy trình quay (rotary process). Thuở ban đầu, máy rotary cũng được cắt bằng dao như máy roulette của Archer. Nhưng sau đó máy đã được ông George C Howard tại nhà in Toppan Carpenter cải tiến thành máy đục răng dạng quay... Và với thiết kế này, con tem đục răng đầu tiên của Mỹ ra đời năm 1857


Hai ông nhà Bemrose, phát minh ra quy trình quay, nhanh hơn, tiện hơn máy Archer


Lưỡi đục răng của máy rotary được G C Howard cải tiến


Hình vẽ máy đục răng
Sau này, máy đục răng được cải tiến nhiều lần, để làm cho răng ra đời đẹp hơn, dễ xé hơn... Máy đục răng có thể đục tờ tem dạng sheet (như hình trên) hay dạng cuộn tem (coil stamp)


Túm lại khởi đầu như ông Archer và được bàn tay người Mỹ cải tiến, chúng ta đã có con tem đẹp, tiện dụng và còn khó làm giả nữa... Ngày nay soi răng là một trong những cách để phát hiện tem giả..vì tính chất phức tạp của máy móc...
Có một chuyện vui thế này, mặc dù phát minh của Archer làm cho con tem dễ sử dụng hơn, nhưng nó lại ông được ông Rowland Hill đón nhận (không rõ lý do) ...Người ta nói đùa là tầm nhìn của ông Rowland Hill không bao giờ vượt khỏi con tem
Và thế là câu chuyện siêu ngắn về làm thế nào răng xuất hiện trên tem tới đây là hết