Lược sử thú vị về dòng tem đục lỗ (Perfins)

Lược sử thú vị về dòng tem đục lỗ (Perfins)

Hôm nay, CTS xin phép giới thiệu một nhánh khác của thú sưu tập tem - vốn rất đã rất lý thú và đa dạng, đó là: Sưu tập tem đục lỗ - Perfins

Trước tiên xin giải nghĩa tên gọi: Perfins - Nghĩa là PERForated INtialS (Nghĩa từ: Đục lỗ trước) hay PERForated INSignia (Nghĩa từ: Đục lỗ đặc biệt).
Sau khi hiểu nghĩ từ "Perfins", ta cùng giải thích chức năng: Perfins là những con tem được đánh dấu đặc biệt, thông qua một hệ thống lỗ đục, để dùng trong các cơ quan /công ty/văn phòng của cả tư nhân lẫn chính phủ. Mỗi một nơi nói trên sẽ có một dấu perfins của riêng mình hay nói cách khác là có một loại tem của riêng họ - khác với loại tem bưu chính người bình thường xài

Vì sao perfins được sử dụng ? Xin thưa là để các cơ quan quản lý tài sản của mình. Tem, dù mỗi con mang giá trị nhỏ, nhưng nhiều con gộp lại sẽ mang giá trị lớn.
Perfins ra đời năm 1868 ở Anh - tức cách đây 150 năm. Vào thời điểm đó, thư bưu chính vẫn là công cụ hiệu quả để giao tiếp, trao đổi thông tin. Ở Anh, những con tem chưa xài có thể mang ra bưu điện bán để lấy lại tiền. Vì thế nảy sinh trong các công ty/cơ quan - vốn có sẵn một lượng tem lớn để phục vụ công việc, hay bị nhân viên bốc bớt đem đi bán....gây tổn thất cho công ty.......
Vào năm 1858, dựa trên ý tưởng của Bessemer, Joseph Sloper phát minh ra máy đục răng, có thể đục răng nhiều hình dạng khác nhau (xem ảnh 1). Bạn chỉ cần gài hình lỗ mà bạn muốn đục, một hệ thống bánh răng sẽ đục cho bạn.
Phát minh của ông được ứng dụng để chống làm giả cho ngân phiếu (cheque) trước, sau đó tới vé xe lửa (phương tiện di chuyển nhanh thời đó) và tem (bao gồm cả tem niêm và bưu chính - perfins).
Và thế là perfins ra đời. Và một trong những công ty đầu tiên xài perfins chính là các ngân hàng xài máy của Sloper để đục lỗ ngân phiếu.....
Nhờ công nghệ này, mỗi perfins được đục lỗ theo kí hiệu của riêng một đơn vị, thường là mấy chữ cái đầu của tên đơn vị đó. Thí dụ: Tem indochine mà có perfins là "BI" thì nghĩa là "Banque de l'Indo Chine" (Ngân hàng Đông Dương)
Ai đó cầm tem có lỗ mà đi bán, nhân viên bưu chính sẽ không mua, do biết đó là đồ ăn cắp
Từ Anh, tem perfins lan đi khắp các quốc gia khác. Và đến 1908, perfins được Mỹ áp dụng.
Các đơn vị xài perfins nhiều nhất có lẽ là các ngân hàng, trường học....vì có nhu cầu cần gửi thư cho khách hàng rất nhiều

Ta bàn đến việc sưu tập perfins. Việc sưu tập dòng tem này cũng là một chi tiết thú vị. Có thể nói việc sưu tập perfins là một thú sưu tập chuyên biệt. Nghe thì có vẻ oai nhưng thực ra không có gì hết.... Lý do là trong con mắt của nhiều nhà sưu tâp thì con tem là mảnh giấy in ấn thật là đẹp. Con tem perfins với mấy cái lỗ lỗ trên mặt y như cái mụn rỗ...phá vẻ đẹp của con tem nên người ta thường không thích perfins. Thành thử người ta phải hiểu và yêu thích dòng tem này thì mới đi sưu tập được.
Nhưng sưu tập perfins có cái hay rất riêng. Mỗi cái mụn rỗ đó làm mất đi vẻ thẩm mỹ của con tem, đúng! nhưng đem lại một cái khác. Như CTS có nói bên trên, thì perfins là dùng cho các công ty/cơ quan/văn phòng của cả công và tư, vì vậy perfins sẽ gắn với giá trị KINH TẾ và CHÍNH TRỊ. Mà hai thứ đó hợp thành LỊCH SỬ. Tem perfins dày đặc những trang sử...chờ người sưu tập tìm kiếm....
Một lý do nữa là perfins không được liệt kê trong các catalogue thông thường, thành thử việc đi tìm kiếm thông tin về nó sẽ khá là thử thách. CTS biết nhiều bạn tem rất thích thử thách trong việc tìm ra thông tin về các con tem mình sở hữu

Và đó là sơ lược về tem perfins. Chúc mọi người sưu tập vui

Mục lục ảnh:
Ảnh 1: Máy đục lỗ của Sloper


Một số con tem bị đục lỗ: