NGƯỜI MẶT NẠ ĐEN Ở NƯỚC AN-GIEP (AL-JABR) Nguyên tác: Черная маска из Аль-Джебры, 1965 của nhà toán học, nhà văn Liên Xô Vladimir Arturovich Lyovshin (Владимир Артурович Лёвшин 1904-1984) Ông nổi tiếng với loạt sách “tiểu thuyết toán học” viết cho thiếu nhi gồm Thuyền trưởng đơn vị; Ba ngày ở nước tí hon; Tìm số thất lạc…, những tác phẩm rất nổi tiếng vào thập niên 1970 – 1980 và bây giờ vẫn nguyên vẹn những giá trị của nó. Rất nhiều thế hệ học sinh yêu thích môn toán nhờ vào loạt sách thú vị này. Review của độc giả "Đây là một quyển sách về toán học rất hay dành cho các bạn thiếu nhi. Những khái niệm khó hiểu, khô khan và rối rắm được trình bày thành rất dễ hiểu và cuốn hút. Không còn đau đầu để hiểu đâu là số âm, khai căn, lũy thừa, tam giác Pascan... Qua cách trình bày tài tình của tác giả, các con số, khái niệm toán học hiện ra như những người bạn cùng các em học sinh trong cuộc phiêu lưu vô cùng hấp dẫn. Đảm bảo các em sẽ miệt mài đọc hết cuốn sách này cũng như thêm yêu và không còn sợ môn toán (đặc biệt là toán đại số) rất khó này nữa! " Bản dịch trước kia của NXB Kim Đồng (xb lần đầu 1978) có rất nhiều lỗi sai. Có những lỗi có thể bỏ qua, nhưng cũng có những lỗi làm cho có những đoạn sách trở nên khó hiểu, vô nghĩa, thậm chí ngược lại hoàn toàn ý của tác giả. Sau đây là hai ví dụ dịch sai của bản dịch của của quyển “Người Mặt Nạ Đen”: 1) Nguyên văn trong chương “Vòng danh dự”: Это было начало новой эпохи в геометрии, физике, астрономии, химии и других науках. А уж о математике и говорить нечего! Вряд ли сам Мухаммед ибн Муса аль-Хварезми мог мечтать о таком расцвете своего детища. Trong đoạn trên, câu “А уж о математике и говорить нечего!” có nghĩa là “Còn về toán học thì khỏi phải nói!” Cùng với câu trước, nói là lúc đó các khoa học phát triển nở rộ, thì phải hiểu là lúc đó toán học cũng rất phát triển nở rộ (còn hơn là các khoa học kia). Rất tiếc, câu này được dịch trong bản tiếng Việt (NXB Kim Đồng) thành: “Mà hồi đó làm gì đã có toán học cơ chư!”. Nghĩa của câu dịch bị trái ngược hoàn toàn với ý của tác giả, và tất nhiên cũng trái ngược hoàn toàn với sự thật lịch sử, đọc thấy rất ngớ ngẩn. 2) Nguyên văn trong chương “Al-Jabr” (hay “An-Giép): В перерыве я подговаривал ребят смыться. (Ngay ở phía đầu chương) Bản dịch của NXB Kim Đồng là: Trong lúc nghỉ giải lao, mình rủ bọn nó đi tắm Đọc câu dịch trên chẳng thấy ăn nhập vào đâu hết. Đang nói chuyện toán học, lại rủ đi tắm trong giờ giải lao?! Thực ra, nghĩa của câu đó là: Trong lúc nghỉ giải lao, tớ rủ bọn nó chuồn (đi khỏi phòng cân đo). Động từ “смыться” không có nghĩa là “đi tắm”, mà có nghĩa là “chuồn đi”. Bản dịch này đã khắc phục được các lỗi sai trước đó.
