PDF Những vấn đề cơ bản của Pháp luật đại cương, Nguyễn Thị Tuyết Nga, Lê Văn Hợp

Những vấn đề cơ bản của Pháp luật đại cương, Nguyễn Thị Tuyết Nga, Lê Văn Hợp

 

MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU .......................................................................................... 3
CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ
NHÀ NƯỚC ................................................................ 5
1.1 Nguồn gốc Nhà nước ........................................................................... 5
1.2 Bản chất Nhà nước .............................................................................. 8
1.2.1 Tính giai cấp của Nhà nước .............................................................. 8
1.2.2 Tính xã hội của Nhà nước ................................................................. 8
1.3 CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA NHÀ NƯỚC ............................. 9
1.4 CHỨC NĂNG NHÀ NƯỚC ............................................................. 10
1.5 HÌNH THỨC NHÀ NƯỚC ............................................................... 11
1.5.1 Hình thức chính thể ........................................................................ 11
1.5.2 Hình thức cấu trúc Nhà nước .......................................................... 12
1.5.3 Chế độ chính trị .............................................................................. 13
1.6 BỘ MÁY NHÀ NƯỚC ..................................................................... 13
1.6.1 Khái niệm ........................................................................................ 13
1.6.2 Đặc điểm của cơ quan Nhà nước ................................................... 13
1.6.3 Các thiết chế cơ bản trong Bộ máy Nhà nước của các quốc
gia trên thế giới hiện nay ......................................................................... 14
1.7 BỘ MÁY NHÀ NƯỚC CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ
NGHĨA VIỆT NAM (CHXHCN) ........................................................... 16
1.7.1 Các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Bộ máy Nhà
nước CHXHCN Việt Nam ....................................................................... 16
1.7.2 Tổ chức và hoạt động của các cơ quan trong Bộ máy Nhà
nước CHXHCN Việt Nam ....................................................................... 16
1.7.2.1 Quốc hội ....................................................................................... 16
1.7.2.2 Chủ tịch nước ............................................................................... 18
1.7.2.3 Chính phủ .................................................................................... 18
1.7.2.4 Tòa án nhân dân ........................................................................... 19
1.7.2.5 Viện kiểm sát nhân dân ................................................................ 19
1.7.2.6 Hội đồng nhân dân các cấp .......................................................... 20
1.7.2.7 Ủy ban nhân dân các cấp ............................................................. 21
CHƯƠNG 2: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ
PHÁP LUẬT .............................................................. 24
2.1 NGUỒN GỐC CỦA PHÁP LUẬT ................................................... 24
2.2 BẢN CHẤT CỦA PHÁP LUẬT ...................................................... 25
2.3 CÁC THUỘC TÍNH CƠ BẢN CỦA PHÁP LUẬT ......................... 25
2.3.1 Tính quy phạm phổ biến ................................................................. 26
2.3.2 Tính xác định chăt chẽ về mặt hình thức ........................................ 26
2.3.3 Tính bảo đảm thực hiện bằng Nhà nước ......................................... 26
2.4 HÌNH THỨC PHÁP LUẬT .............................................................. 27
2.5 CHỨC NĂNG CỦA PHÁP LUẬT ................................................... 28
2.5.1 Khái niệm ........................................................................................ 28
2.5.2 Phân loại ......................................................................................... 28
2.6 KIỂU PHÁP LUẬT ........................................................................... 29
2.6.1 Khái niệm ........................................................................................ 29
2.6.2 Phân loại ......................................................................................... 29
2.7 MỐI QUAN HỆ GIỮA PHÁP LUẬT VÀ CÁC HIỆN
TƯỢNG XÃ HỘI KHÁC ........................................................................ 30
2.7.1 Mối quan hệ giữa pháp luật và Nhà nước ....................................... 30
2.7.2 Mối quan hệ giữa pháp luật và kinh tế ........................................... 30
2.7.3 Mối quan hệ giữa pháp luật và chính trị ......................................... 31
2.7.4 Mối quan hệ giữa pháp luật và các quy phạm xã hội khác ............. 31
CHƯƠNG 3: QUY PHẠM PHÁP LUẬT - VĂN BẢN
QUY PHẠM PHÁP LUẬT ....................................... 34
3.1 QUY PHẠM PHÁP LUẬT ............................................................... 34
3.1.1 Khái niệm và đặc điểm ................................................................... 34
3.1.1.1 Khái niệm ..................................................................................... 34
3.1.1.2 Đặc điểm ...................................................................................... 35
3.1.2 Cấu trúc của quy phạm pháp luật ................................................... 36
3.1.2.1 Giả định ....................................................................................... 37
3.1.2.2 Quy định ..................................................................................... 38
3.1.1.3 Chế tài .......................................................................................... 39
3.1.3 Hình thức thể hiện quy phạm pháp luật trong các điều luật ........... 41
3.1.4 Phân loại quy phạm pháp luật ......................................................... 42
3.2 VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬT ............................................ 43
3.2.1 Khái niệm ................................................................................ 43
3.2.2 Đặc điểm ......................................................................................... 43
3.2.3 Phân loại ........................................................................................ 43
3.3 Hiệu lực của văn bản quy phạm pháp luật ......................................... 45
3.3.1 Thời điểm có hiệu lực của văn bản quy phạm pháp luật ................ 45
3.3.2 Hiệu lực trở về trước của văn bản quy phạm pháp luật .................. 45
3.3.3 Các trường hợp văn bản quy phạm pháp luật hết hiệu lực ............. 45
3.3.4 Áp dụng văn bản quy phạm pháp luật ........................................... 46
CHƯƠNG 4: QUAN HỆ PHÁP LUẬT .......................................... 49
4.1 KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM QUAN HỆ PHÁP LUẬT ....................... 49
4.1.1 Khái niệm ........................................................................................ 49
4.1.2 Đặc điểm ......................................................................................... 49
4.2 THÀNH PHẦN CỦA QUAN HỆ PHÁP LUẬT .............................. 51
4.2.1 Chủ thể quan hệ pháp luật .............................................................. 51
4.2.2 Khách thể của quan hệ pháp luật .................................................... 53
4.2.3 Nội dung của quan hệ pháp luật ..................................................... 53
4.3 SỰ KIỆN PHÁP LÝ .......................................................................... 54
4.3.1 Khái niệm ........................................................................................ 54
4.3.2 Phân loại ........................................................................................ 55
CHƯƠNG 5: VI PHẠM PHÁP LUẬT VÀ TRÁCH
NHIỆM PHÁP LÝ..................................................... 58
5.1 VI PHẠM PHÁP LUẬT .................................................................... 58
5.2 CẤU THÀNH VI PHẠM PHÁP LUẬT ........................................... 60
5.2.1 Mặt khách quan của vi phạm pháp luật .......................................... 60
5.2.2 Mặt chủ quan của vi phạm pháp luật .............................................. 60
5.2.3 Chủ thể vi phạm pháp luật .............................................................. 62
5.2.4 Khách thể của vi phạm pháp luật ................................................... 62
5.3 PHÂN LOẠI VI PHẠM PHÁP LUẬT ............................................. 63
5.4 TRÁCH NHIỆM PHÁP LÝ .............................................................. 63
5.4.1 Khái niệm và đặc điểm của trách nhiệm pháp lý ............................ 63
5.4.2 Các loại trách nhiệm pháp lý .......................................................... 64
CHƯƠNG 6: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LUẬT
HÌNH SỰ .................................................................... 69
6.1 KHÁI QUÁT VỀ LUẬT HÌNH SỰ .................................................. 69
6.1.1 Khái niệm Luật Hình sự ................................................................. 69
6.1.2 Đối tượng điều chỉnh của Luật Hình sự .......................................... 69
6.1.3 Phương pháp điều chỉnh của Luật Hình sự ..................................... 70
6.2 MỘT SỐ CHẾ ĐỊNH CƠ BẢN CỦA LUẬT HÌNH SỰ .................. 70
6.2.1 Tội phạm ......................................................................................... 70
6.2.1.1 Khái niệm đặc điểm của tội phạm ............................................... 70
6.2.1.2 Phân loại tội phạm ....................................................................... 72
6.2.1.3 Cấu thành tội phạm ...................................................................... 73
6.2.2 Các giai đoạn thực hiện tội phạm ................................................... 78
6.2.3 Đồng phạm ...................................................................................... 82
6.2.3.1 Định nghĩa và dấu hiệu của đồng phạm ...................................... 82
6.2.3.2 Các loại đồng phạm .................................................................... 82
6.2.3.3 Trách nhiệm hình sự trong đồng phạm ....................................... 83
6.2.4 Những trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự ............................. 84
6.2.5 Hình phạt ........................................................................................ 86
6.2.5.1 Khái niệm, đặc điểm và mục đích của hình phạt ......................... 86
6.2.5.2 Hệ thống hình phạt ....................................................................... 87
6.2.5.3 Căn cứ quyết định hình phạt ...................................................... 90
6.2.5.4 Án treo ........................................................................................ 92
CHƯƠNG 7: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LUẬT
DÂN SỰ ...................................................................... 96
7.1 KHÁI QUÁT VỀ LUẬT DÂN SỰ ................................................... 96
7.1.1 Khái niệm ........................................................................................ 96
7.1.2 Đối tượng điều chỉnh của Luật Dân sự ........................................... 96
7.1.3 Phương pháp điều chỉnh của Luật Dân sự ...................................... 97
7.2 MỘT SỐ CHẾ ĐỊNH CƠ BẢN CỦA LUẬT DÂN SỰ ................... 97
7.2.1 Chủ thể của quan hệ pháp luật dân sự ............................................ 97
7.2.2 Quyền nhân thân ........................................................................... 101
7.2.2.1 Khái niệm, đặc điểm quyền nhân thân ...................................... 101
7.2.2.2 Một số quyền nhân thân ............................................................. 102
7.2.3 Tài sản và quyền sở hữu ............................................................... 104
7.2.3.1 Tài sản ........................................................................................ 104
7.2.3.2 Quyền sở hữu tài sản ................................................................ 105
7.2.4 Thừa kế ......................................................................................... 106
7.2.4.1 Khái quát về thừa kế .................................................................. 106
7.2.4.2 Thừa kế theo di chúc .................................................................. 107
7.2.4.3 Thừa kế theo pháp luật ............................................................ 108
7.2.4.4 Chia thừa kế trong một số trường hợp đặc biệt ....................... 109
7.2.4.5 Thanh toán và phân chia di sản ............................................... 111
CHƯƠNG 8: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LUẬT
HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH .................................. 115
8.1 KHÁI QUÁT CHUNG VỀ LUẬT HÔN NHÂN VÀ GIA
ĐÌNH .............................................................................................. 115
8.1.1 Định nghĩa ................................................................................... 115
8.1.2 Đối tượng điều chỉnh và phương pháp điều chỉnh ........................ 115
8.1.3 Các nguyên tắc của Luật Hôn nhân và Gia đình .......................... 116
8.2 KẾT HÔN ....................................................................................... 116
8.2.1 Điều kiện kết hôn ......................................................................... 116
8.2.2 Kết hôn trái pháp luật ................................................................... 118
8.2.2.1 Khái niệm kết hôn trái pháp luật................................................ 118
8.2.2.2 Người có quyền yêu cầu hủy việc kết hôn trái pháp luật ............. 118
8.2.2.3 Xử lý việc kết hôn trái pháp luật ............................................... 119
8.2.2.4 Hậu quả của việc xử lý kết hôn trái pháp luật ........................... 119
8.3 QUAN HỆ GIỮA VỢ CHỒNG ...................................................... 119
8.3.1 Quan hệ nhân thân ........................................................................ 119
8.3.2 Đại diện giữa vợ và chồng ............................................................ 120
8.3.3 Quan hệ tài sản của vợ và chồng .................................................. 121
8.3.3.1 Tài sản chung ............................................................................. 121
8.3.3.2 Tài sản riêng .............................................................................. 121
8.4 LY HÔN .......................................................................................... 122
8.4.1 Khái niệm ..................................................................................... 122
8.4.2 Quyền yêu cầu giải quyết ly hôn ........................................... 122
8.4.3 Các trường hợp ly hôn .................................................................. 123
8.4.3.1 Thuận tình ly hôn ....................................................................... 123
8.4.3.2 Ly hôn theo yêu cầu của một bên .............................................. 124
8.4.3.3 Hậu quả pháp lý của việc ly hôn ................................................ 125
CHƯƠNG 9: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN CỦA LUẬT
LAO ĐỘNG ............................................................. 128
9.1 KHÁI NIỆM LUẬT LAO ĐỘNG .................................................. 128
9.1.1 Khái niệm ...................................................................................... 128
9.1.2 Đối tượng điều chỉnh và phương pháp điều chỉnh ........................ 128
9.2 HỢP ĐỒNG LAO ĐỘNG ............................................................... 129
9.2.1 Khái niệm, phân loại ..................................................................... 129
9.2.2 Chủ thể Hợp đồng lao động .......................................................... 130
9.2.3 Hình thức và nội dung của Hợp đồng lao động ............................ 130
9.2.4 Thử việc ........................................................................................ 131
9.2.5 Thực hiện Hợp đồng lao động ...................................................... 131
9.2.6 Chấm dứt Hợp đồng lao động ....................................................... 132
9.3 THỜI GIỜ LÀM VIỆC, NGHỈ NGƠI ........................................... 136
9.3.1 Thời giờ làm việc ......................................................................... 136
9.3.2 Thời giờ nghỉ ngơi ........................................................................ 138
9.4 TIỀN LƯƠNG ................................................................................. 140
9.5 KỶ LUẬT LAO ĐỘNG .................................................................. 141
9.6 TRÁCH NHIỆM VẬT CHẤT ......................................................... 142
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................... 145
PHỤ LỤC VĂN BẢN LUẬT .............................................................. 148