Tem "Thóc" - Tem độc đáo của Việt Nam

Trên thế giới chưa có ai tính tem với giá bằng thóc. Nhưng ở Việt Nam, tem được tính bằng giá thóc đã được thực hiện từ năm 1953 đến năm 1954.

Nghiên cứu các danh mục tem của nhiều nước, ta thấy hầu hết các nước đều in giá con tem bằng tiền của mỗi nước. Riêng đối với Việt Nam, trong "Danh mục tem 1945 - 2005" có liệt kê tem 7 mẫu tem in giá tiền bằng thóc được phát hành trong khoảng thời gian từ tháng 07-1952 đến tháng 10-1954, bao gồm cả việc in đè giá “Thóc” thay “Đồng” cho một số mẫu tem đã in và phát hành trước đó. Có thể nói việc in giá tiền bằng thóc trên tem bưu chính của Việt Nam là một dạng rất đặc biệt, hiếm hoặc không có trên thế giới hiện được rất nhiều nhà sưu tập tem đang quan tâm tìm hiểu.


Bộ tem sự vụ "Sản xuất, tiết kiệm (bộ 2)" - bộ tem có giá mặt
tính bằng thóc đầu tiên của Việt Nam (phát hành tháng 07-1953 ).

Vào những năm từ 1948 đến 1954, cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp bước vào giai đoạn quyết liệt, hệ thống đường xá bị tàn phá nghiêm trọng, điều kiện đi lại, vận chuyển vô cùng khó khăn, hàng hóa không được lưu thông. Vì thế giá cả thị trường thường xuyên biến động và chênh lệch khá rõ giữa các vùng, dẫn đến đồng tiền Việt Nam bị mất giá. Do tình hình trên, tem bưu chính cũng phải thay đổi giá tiền cho phù hợp. Nhưng vì hoàn cảnh khó khăn trong kháng chiến, phương tiện in không đầy đủ, ngành Bưu chính không thể in ngay những bộ tem khi cần tăng giá. Có lúc cũng đã phải in đè giá mới, nhưng cũng không dễ dàng trong việc thu hồi tem tại các bưu cục ở khắp nơi... Để việc sử dụng tem bưu chính thuận tiện trong mọi tình huống biến động của giá cả mà không cần thay đổi giá tiền trên tem, đồng thời vẫn tăng được cước phí tuyệt đối tính bằng tiền khi bán tem cho người sử dụng, do đó xuất hiện việc in giá tiền bằng trọng lượng “Thóc” (kilogram) trên tem bưu chính. Khi bán tem, người ta vẫn thu bằng tiền tương ứng với giá trị của số lượng thóc ghi trên tem (tính theo giá thóc của chính quyền địa phương quy định tại thời điểm bán tem).


Hai mẫu tem Chủ tịch Hồ Chí Minh bằng giấy dó được in đè
giá mặt thóc (phát hành năm 1954).

Cách giải quyết như trên thực chất vẫn là tăng giá cước cho phù hợp với giá cả biến đổi theo từng thời gian ở từng địa phương nhất định, nhưng trên con tem lại không thay đổi về mặt trị số. Đây là sự sáng tạo trong quản lý kinh tế của Nhà nước Việt Nam ở thời kỳ chiến tranh chống thực dân Pháp xâm lược.


Mẫu tem có giá mặt thóc cuối cùng trong bộ tem
"Chiến thắng Điện Biên" (phát hành tháng 10-1954).

Những con tem Việt Nam có giá tiền bằng thóc được phát hành từ năm 1953 đến năm 1954 trong vùng giải phóng của Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã trở thành những con tem đặc biệt hiếm có trên thế giới và được giới sưu tập trong và ngoài nước tìm kiếm.

Theo báo Bưu điện Việt Nam