MỤC LỤC Trang LỜI NÓI ĐẦU ........................................................................................... 3 MỤC LỤC ................................................................................................. 5 PHẦN I: NĂNG LƯỢNG ....................................................................... 9 Chương I: Tổng quan về môi trường và năng lượng ......................... 11 Bài 1: Môi trường .................................................................................. 11 1.1 Định nghĩa ........................................................................................ 11 1.2 Thực trạng ......................................................................................... 11 1.3 Các nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường ....................................... 12 Câu hỏi ôn tập .......................................................................................... 16 Bài 2: Năng lượng .................................................................................. 17 2.1 Định nghĩa và phân loại .................................................................... 17 2.2 Mối quan hệ giữa năng lượng và môi trường ................................... 17 2.3 Hiệu quả tiết kiệm năng lượng ......................................................... 18 2.4 Các nguồn năng lượng tái tạo ở Việt Nam ....................................... 19 Câu hỏi ôn tập ......................................................................................... 21 Chương II: Năng lượng không tái tạo ................................................. 22 Bài 3: Năng lượng hóa thạch ................................................................ 22 3.1 Định nghĩa ........................................................................................ 22 3.2 Than (Coal) ....................................................................................... 22 3.3 Dầu và khí thiên nhiên (Oil and natural gas) .................................... 24 3.4 Methanol tổng hợp từ khí thiên nhiên .............................................. 26 3.5 Đá phiến dầu và cát chứa dầu ........................................................... 26 3.6 Các vấn đề môi trường của nhiên liệu hóa thạch .............................. 28 3.7 Năng lượng hóa thạch còn có thể sử dụng bao lâu nữa? .................. 30 3.8 Những ảnh hưởng của việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch ................ 30 Câu hỏi ôn tập .......................................................................................... 35 Bài 4: Năng lượng hạt nhân .................................................................. 36 4.1 Khái niệm ......................................................................................... 36 4.2 Phản ứng hạt nhân ............................................................................ 36 6 4.3 Cấu tạo và nguyên lý làm việc của một nhà máy điện hạt nhân ......... 38 4.4 Công nghệ hạt nhân và các thế hệ lò ............................................... 38 4.5 Nguyên liệu của lò phản ứng hạt nhân ............................................ 43 4.6 Các phương pháp xử lý nước thải hạt nhân ..................................... 43 4.7 Tình hình điện hạt nhân ở Việt Nam và tính khả thi áp dụng điện hạt nhân vào nước ta ........................................................................ 47 Câu hỏi ôn tập .......................................................................................... 48 Chương III: Năng lượng mới và tái tạo ............................................... 49 Bài 5: Tổng quan .................................................................................... 49 5.1 Định nghĩa ........................................................................................ 49 5.2 Phân loại ........................................................................................... 49 5.3 Vai trò của các nguồn năng lượng tái tạo hiện nay .......................... 52 Câu hỏi ôn tập .......................................................................................... 52 Bài 6: Năng lượng mặt trời ................................................................... 53 6.1 Tổng quan ......................................................................................... 53 6.2 Vị trí và sự phân bố tổng lượng bức xạ mặt trời ở Việt Nam ........... 55 Câu hỏi ôn tập .......................................................................................... 57 Bài 7: Các ứng dụng năng lượng mặt trời ........................................... 58 7.1 Bếp mặt trời ...................................................................................... 58 7.2 Thiết bị nước nóng (đun nước nóng) ................................................ 62 7.3 Chưng cất nước (lọc nước) ............................................................... 65 7.4 Sấy nông sản ..................................................................................... 68 7.5 Tế bào quang điện ............................................................................. 71 7.6 Máy điều hòa không khí ................................................................... 75 7.7 Tủ lạnh năng lượng mặt trời ............................................................. 77 7.8 Động cơ Stirling ............................................................................... 81 7.9 Xe ôtô chạy bằng năng lượng mặt trời ............................................ 85 Câu hỏi ôn tập .......................................................................................... 89 Bài 8: Năng lượng sinh khối ................................................................. 90 8.1 Tổng quan ......................................................................................... 90 8.2 Phân loại ........................................................................................... 91 8.3 Khí sinh học (Biogas) ....................................................................... 99 8.4 Các tác động về môi trường ............................................................ 108 7 8.5 Khai thác năng lượng sinh khối tại Việt Nam ............................... 110 8.6 Kết luận........................................................................................... 113 Câu hỏi ôn tập ........................................................................................ 114 Bài 9: Năng lượng gió .......................................................................... 115 9.1 Tổng quan ....................................................................................... 115 9.2 Vật lý học về năng lượng gió ......................................................... 116 9.3 Sử dụng năng lượng gió.................................................................. 116 9.4 Thiết bị thu năng lượng gió ............................................................ 116 9.5 Tình hình và xu hướng phát triển năng lượng gió trên thế giới........... 120 9.6 Kết luận........................................................................................... 126 Câu hỏi ôn tập ........................................................................................ 127 Bài 10: Năng lượng nước..................................................................... 128 10.1 Tổng quan ...................................................................................... 128 10.2 Năng lượng thủy điện .................................................................... 129 10.3 Năng lượng Thủy triều .................................................................. 134 10.4 Năng lượng sóng biển .................................................................... 140 10.5 Năng lượng nhiệt đại dương (OTEC) ............................................ 144 Câu hỏi ôn tập ........................................................................................ 151 Bài 11: Năng lượng Hydro .................................................................. 152 11.1 Tổng quan ...................................................................................... 152 11.2 Phương pháp sản xuất năng lượng hydro ...................................... 153 11.3 Ứng dụng của năng lượng hydro ................................................... 156 11.4 Vấn đề an toàn ............................................................................... 161 Câu hỏi ôn tập ........................................................................................ 162 Bài 12: Năng lượng địa nhiệt .............................................................. 163 12.1 Tổng quan ...................................................................................... 163 12.2 Phân loại ........................................................................................ 164 12.3 Các hệ thống khai thác nguồn địa nhiệt ......................................... 164 12.4 Sản xuất điện ................................................................................. 167 12.5 Ưu và nhược điểm ......................................................................... 171 12.6 Tình hình sản xuất điện từ đia nhiệt trên thế giới và Việt Nam ......... 172 Câu hỏi ôn tập ........................................................................................ 173 8 Bài 13: Năng lượng sét ........................................................................ 174 13.1 Tổng quan ....................................................................................... 174 13.2 Phân loại ........................................................................................ 175 13.3 Đặc trưng của sét ........................................................................... 178 13.4 Lợi ích và tác hại ........................................................................... 179 13.5 Những nghiên cứu thu sét để sản xuất điện ................................... 180 Câu hỏi ôn tập ........................................................................................ 181 Bài 14: Năng lượng từ băng methane hydrate .................................. 182 14.1 Tổng quan ....................................................................................... 182 14.2 Khai thác và sử dụng băng cháy .................................................... 184 14.3 Nguyên lý tạo thành điện ............................................................... 185 14.4 Phương hướng và giải pháp ........................................................... 186 14.5 Kết luận.......................................................................................... 186 Câu hỏi ôn tập ........................................................................................ 187 Bài 15: Năng lượng tái tạo nhỏ ........................................................... 188 15.1 Tổng quan ....................................................................................... 188 15.2 Phân loại ........................................................................................ 188 15.3 Những ứng dụng ............................................................................ 189 Câu hỏi ôn tập ........................................................................................ 199 PHẦN II: QUẢN LÝ NĂNG LƯỢNG .............................................. 201 Bài 16: Hệ thống quản lý năng lượng ................................................ 203 16.1 Khái niệm ....................................................................................... 203 16.2 Lợi ích và hiện trạng của hệ thống quản lý năng lượng ................ 204 16.3 Vai trò quản lý năng lượng trong doanh nghiệp SX nông nghiệp ...........204 Câu hỏi ôn tập ........................................................................................ 206 Bài 17: Quản lý năng lượng cho gia đinh và nhà máy ..................... 207 17.1 Quản lý năng lượng cho ngôi nhà bạn ........................................... 207 17.2 Các phương thức tiết kiệm điện ..................................................... 208 17.3 Quản lý năng lượng cho doanh nghiệp .......................................... 216 Câu hỏi ôn tập ........................................................................................ 221 TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................... 222