PDF Độc tố dinh dưỡng, PGS. TS. Lê Thị Hồng Ánh, Lê Huy Bá

Độc tố dinh dưỡng, PGS. TS. Lê Thị Hồng Ánh, Lê Huy Bá

 

Mục luc:

MỤC LỤC
Lời nói đầu 15
Chương 1
TỎNG QUAN VÈ ĐỘC HỌC THựC PHẨM
1. Định nghĩa 17
1.1. Độc học (Toxicology) 17
1.2. Độc học thực phẩm 18
2. Các khái niệm 19
2.1. Chất độc 19
2.2. Liều lượng độc chất, độc tố thực phẩm 21
2.3. Nồng độ độc chất, độc tố thực phẩm 21
2.4. Quá trình vận chuyển của độc chất, độc tố 21
2.5. Hấp thụ, nhiễm độc, phân phối và đào thải
độc chất của sinh vật 26
2.6. Đặc trưng của tác dụng độc 34
3. Các chất trực tiếp gây độc cho thực phẩm 36
3.1. Các glucosid sinh acid cyanhydric 37
3.2. Glucosid ở đậu tằm 37
3.3. Các amin có hoạt tính sinh lý 37
4. Các chất độc tự nhiên có trong thực phẩm 38
4.1. Các chất độc tự nhiên được sinh ra
gây tác hại dinh dưỡng 38
4.2. Các chất độc nội tại của thực phẩm 43
5. Phản ứng lại độc chất của sinh vật và hiệu ứng độc 44
5.1. Những khái niệm 44
5.2. Phản ứng dị ứng và phản ứng đặc ứng 46
5.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến khả năng phản ứng lại 47
6. Thực chất giải quyết vấn đề an toàn thực phấm
là giải quyết vấn đề độc chất thực phẩm 51
6.1. Mối quan hệ giữa Độc học thực phẩm
và An toàn thực phẩm 51
6.2. Giải quyết vấn đề ô nhiễm thực phẩm
là giải quyết vấn nạn cuộc sống 52
Chương 2
ĐỊNH NGHĨA, KHÁI NIỆM
VÀ PHẠM VI ĐỘC TÓ DINH DỬỠNG HỌC
1. Giới thiệu 58
2. Khái niệm về sự tương quan
giữa độc tố - độc chất - dinh dưỡng 60
3. Chế độ ăn uống có thể chứa nguồn chất độc 61
4. Tác dụng chất độc 65
5. Đánh giá rủi ro 71
6. Quy định về hóa chất trong thực phẩm 73
Chương 3
NGUYÊN TẤC CHUNG VỀ ĐỘC TỐ DINH DUỠNG
1. Giới thiệu 75
2. Chất ngoại lai (xenobiotic) 76
2.1. Phòng ngừa tự nhiên
chống lại xenobiotic 77
22. Xenobiotic trong thực phẩm 80
2.2. Độc học và độc tính 82
3. Tác động độc 82
3.1. Giai đoạn phơi nhiễm 88
3.2. Giai đoạn độc hại 93
3.3. Giai đoạn độc động học 94
4. Biến đổi sinh học 94
4.1. Phòng ngừa tự nhiên chống lại xenobiotic 96
4.2. Cơ chế phân tử chống lại sự biến đổi sinh học 100
4.3. Hành động độc hại dựa trên tương tác không thể
đảo ngược của chất độc với các mặt hành động 100
5. Mối quan hệ liều lượng và đáp ứng liều lượng 103
6. Mối quan hệ thời gian và phản ứng thời gian 111
7. Các thông số độc tố dinh dường trong thực tế 122
8. Kiểm soát rủi ro trong độc tố dinh dưỡng 128
8.1. Phát hiện sớm các nguy cơ độc tính 128
8.2. Thiết kế hóa chất an toàn hơn 131
Chương 4
ẢNH HƯỞNG QUA LẠI GIỮA Độc TỐ DINH DƯỠNG
VA THỂ NHIỄM SẮC (DNA)
1. Giới thiệu 133
2. Ảnh hưởng của chất độc đối với nhiễm sắc 136
3. Ảnh hưởng của dinh dưỡng đối với biểu hiện gen
có liên quan độc tố 153
3.1. Metallothioneins (MTS) 153
3.2. Cytochrome P-450 154
3.3. Albumin 156
4. Xu hướng nghiên cứu trong tưong lai 156
Chương 5
ĐỘC CHẤT MÔI TRƯỜNG GÂY TÔN HẠI
DINH DƯỠNG THựC PHẨM
1. Polychlorinated biphenyls (PCBs) 158
2. Polybrominated Biphenyls (PBBs) 164
3. Aflatoxin 167
4. Nitrat, nitrit và các hợp chất nitơ 172
5. Kim loại 177
5.1. Thủy ngân 177
5.2. Chì (Lead) 181
Chương 6
VI KHUẨN XÂM NHIỄM VÀO THựC PHẢM,
LÀM DINH DƯỠNG CHUYỂN THÀNH ĐỘC TÓ
1. Giới thiệu 188
1.1. Tỷ lệ mắc bệnh do vi khuẩn trong thực phẩm 189
1.2. Tác nhân gây bệnh trong môi trường 189
1.3. Xử lý sai các loại thực phẩm 191
1.4. Nhiệt và lạnh 191
1.5. Hình học khối lượng 192
1.6. Yếu tố quyết định của độc lực 193
2. Lây nhiễm tò những bệnh viện 194
2.1. Salmonella 195
2.2. Shigella 198
2.3. Campylobacteriosis 199
2.4. Sốt Q (Sốt Quế) 201
2.5. Streptococcus 202
3. Đặc điểm của quá trình dinh dưỡng bị độc hóa 203
3.1. Stapphylococcus enterotoxin (SE) 204
3.2. Viêm dạ dày, ruột 208
3.3. Enteropathogenic Escherichia coll (EPEC) 210
3.4. Nhiễm độc Bacillus cereus 212
3.5. Vibrioparahaemolyticus 213
3.6. Ngộ độc do Clostridium botulinum 214
4. Độc chất lây nhiễm từ vật liệu và quá trình sản xuất 217
5. Tác động của tảo (algal) 218
5.1. Mytilointoxication 218
5.2. Ngộ độc Ciguatera 219
Chương 7
ĐỘC CHẤT TÒN DƯ TRONG THựC PHẨM
ẢNH HƯỞNG LÊN DINH DƯỠNG
VÀ SỨC KHỎE CỘNG ĐỒNG
1. Giới thiệu 220
2. Cơ chế độc tính 221
2.1. Ngộ độc cấp tính 222
2.2. Ngộ độc mạn tính 234 
trong thực phẩm 239
3.1. Biến đổi sinh học 239
3.2. Sự suy thoái 240
3.3. Phản ứng tổng hợp 240
3.4. Bền trong môi trường 241
3.5. Biến lượng của dư lượng thuốc trừ sâu 241
4. Sự xuất hiện của dư lượng thuốc trừ sâu
trong dinh dưỡng thực phẩm 243
Chương 8
GÂY ĐỘC TÍNH
1. Giới thiệu 245
2. Các loại vitamin tan trong chất béo 246
2.1. Vitamin A 246
2.2. Vitamin D 257
2.3. Vitamin E 263
2.4. Vitamin K 266
3. Các loại vitamin tan trong nước 268
3.1. Vitamin c 268
3.2. Thiamine 276
3.3. Niacin 277
3.4. Acid folic 279
3.5. Vitamin BỊ2 282
3.6. Choline, inositol, acid p-aminobenzoic 284
Chương 9
CAFFEINE TRONG CHẾ Độ ĂN KIÊNG
VÀ ĐỘC TÍNH DINH DƯỠNG CỦA NÓ
1. Giới thiệu 286
2. Độc tính dinh dưỡng cấp tính 288
3. Chức năng chung 291
4. Ảnh hưởng hóa học 292
4.1. Gây chậm trễ quá trình hóa xương (Ossification) 292
4.2. Bệnh xơ nang vú (FDB) 294
4.3. Tạo nên sự thay đổi kích thước trái tim 295
5. Ảnh hưởng tim mạch 296
5.1. Tìm hiểu tổng quát 296
5.2. Liên quan đến bệnh tim mạch vành 298
5.3. Động lực học 300
6. Hiệu ứng hành vi 301
6.1. Hiệu quả về hiệu suất 301
6.2. Hiệu ứng khi ngủ 304
6.3. Caffeine và lo âu 307
Chương 10
ĐỘC CHÁT DINH DƯỠNG
TỪ LON ĐựNG THựC PHẲM
1. Thói quen ăn uống thức ăn đựng trong hộp nhôm, thiếc ... 313
2. Nhôm 319
3. Selenium 326
3.1. Tổng quan 326
3.2. Sự trao đổi chất của selenium 327 
TRONG THựC PHẨM
1. Tổng quan 332
2. Độc chất kim loại nặng trong mạng luới
dinh dưỡng trên mặt đất 332
3. Độc tố dinh dưỡng cadmium (Cd) 333
3.1. Giới thiệu 333
3.2. Một vài điển cứu nhiễm độc Cd
qua dinh dưỡng thức ăn 334
4. Độc tố dinh dưỡng của đồng (Cu) 335
5. Độc tố dinh dưỡng arsenic (As) 336
5.1. Giới thiệu 336
5.2. Nhận xét chung về Độc tố dinh dưỡng As 337
6. Độc chất dinh dưỡng thủy ngân 337
6.1. về vai trò dinh dưỡng của thủy ngân (Hg) 337
6.2. về độc tố Hg 338
7. Độc chất dinh dưỡng chì (Pb) 339
7.1. Giới thiệu 339
7.2. Chì trong chu trình thực phẩm và ảnh hưởng
của nó tới dinh dưỡng con người 339
7.3. Độc chất chi với trẻ em 340
8. Độc tố dinh dưỡng mangan và cobalt 342
9. Độc tố dinh dưỡng kẽm (Zn) 343
10. Độc chất dinh dưỡng amiăng 344
10.1. Mối quan tâm về ảnh hưởng của amiăng đến
dây chuyền thực phẩm của sinh vật biển 344
10.2. Amiăng trong nước uống 347
11. Nguyên tố kim loại khác 351
11.1. Stibium (antimon - Sb) 351
11.2. Molypden (Mo) 351
11.3. Thallium (Tl) 352
11.4. Magnesium (Mg) 353
Chương 12
DỊ ỨNG VÀ NHẠY CẢM CỦA cơ THẺ
VỚI CÁC THÀNH PHÀN DINH DƯỠNG
1. Giới thiệu và phân loại 354
2. Sự nhạy cảm thực phẩm sơ cấp 355
2.1. Dị ứng với dinh dưỡng thực phẩm 355
2.2. Nhạy cảm thực phẩm không miễn dịch 369
3. Sự nhạy cảm thực phẩm thứ cấp 385
4. Ảnh hưởng của thể trạng ở người suy dinh dưỡng
đến chuyển hóa của thuốc điều trị và độc tính 385
4.1. Giới thiệu 385
4.2. Nguyên nhân suy dinh dưỡng 386
5. Ảnh hưởng hiệu quả trên thuốc 388
Chương 13
ĐỘC TÓ DINH DƯỠNG CÁ NÓC
1. Tổng quan cá nóc và độc tố cá nóc 391
1.1. Tên gọi, phân loại 391
1.2. Phân bố 392
1.3. Phân loại theo Viện Nghiên cứu Hải sản
(Hải Phòng) 392
1.4. Cách phân loại theo Nhật Bản 397
1.5. Các loại cá nóc và bộ phận của nó có thể ăn được 397
1.6. Các loài cá nóc có độc, không ăn được 400
2. Độc tố cá nóc 405
3. Ngộ độc cá nóc và biện pháp phòng ngừa 415
3.1. Ngộ độc cá nóc 415
3.2. Triệu chứng ngộ độc cá nóc 417
4. Biện pháp phòng ngừa ngộ độc do ăn phải cá nóc 421
4.1. Đối với ngư dân 421
4.2. Với người chế biến cá 422
4.3. Với người buôn bán cá 422
4.4. Với chính quyền các cấp 422
4.5. Ngành y tế 422
4.6. Ngành thủy sản 423
4.7. Người tiêu dùng 423
5. Kết luận 423
Chương 14
NHỮNG CHẤT GÂY ĐỘT BIẾN TRONG DINH DƯỠNG
THỰC PHẨM NẤU CHÍN
1. Giới thiệu 425
2. Sự xuất hiện và phơi nhiễm 427
3. Định lượng 428
4. Sự hình thành 430
5. Tác dụng gây độc và gây ung thư 432
6. Hoạt động chuyển hóa và giải độc 434
7. Các biến tố của hoạt động gây đột biến 438
8. Kết luận 439
Tài liệu tiếng Việt 441
Tài liệu tiếng Anh 446
Tài liệu Internet 448

 

TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tài liệu Tiếng Việt
[1] , Nhật An, Việt Hoa, 2007, Câng nghệ thực phâm, NXB
Trẻ, Hà Nội.
[2] , Trần Tử An, 2002, Môi trường và độc chất môi trường,
Trường Đại học Dược Hà Nội.
[3] . Lê Huy Bá, 2006, Độc học môi trường (Tập 2 Chuyên De>,
NXB Đại học Quốc Gia TP. Hồ Chí Minh.
[4] , Lê Huy Bá, 2008, Độc học môi trường (Cơ bản), NXB Đại
học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh.
[5] . Lê Huy Bá, 2009, Độc học môi trường, NXB Đại học
Quốc gia TP. Hồ Chí Minh.
[6] , Lê Huy Bá, Nguyễn Xuân Hoàn, 2017, Độc học thực
phẩm, NXB DHQG TP. Hồ Chí Minh.
[7] , Lê Huy Bá, Nguyễn Thị Dung và ctv. 2020, Độc chất và
An toàn thực phâm (tập 1), NXB Khoa học và Kỹ thuật.
[8] , Lê Huy Bá, Nguyễn Thị Dung và ctv, 2020, Độc chất và
An toàn thực phẩm (tập 1), NXB Khoa học và Kỹ thuật.
[9] , Hoàng Văn Bính, 1996, Độc chất học công nghiệp (tập 1),
NXB Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nội.
[10] , Hoàng Văn Bính, 2007, Độc chất học công nghiệp và
dự phòng nhiễm độc, NXB Khoa học và Kỹ thuật.
[11] , Bộ Giáo dục và Đào tạo, 2008, Ngộ độc thực phâm:
nguyên nhân và cách phòng tránh.
[12] , Bộ Y tế. TCVN ISO 22000:2007. Hệ thống quản lý an
toàn thực phẩm. Yêu cầu đối với các tổ chức trong chuỗi thực phẩm (Food safety management systems - Requirements for any organization in the food chain).
[13] . Bộ Y tế. 2012. Thông tư số 27/2012/TT-BYT ngày 30
tháng 11 năm 2012 của Bộ Y tế v/v Hướng dẫn việc quản lý phụ gia thực phẩm
[14] . Tô Minh Châu, 1999, Kiếm tra vệ sinh chất lượng
sản phẩm.
[15] , Lê Văn Chiến, Các chất độc hại trong một số thực phấm
(rau tươi) ở Vinh và Nghệ An, Trường Đại học Vinh.
[16] . Cục An toàn vệ sinh thực phẩm, 2008, An toàn thựcphấm,
NXB Hà Nội.
[17] . Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng 3,
1997, Đại cương về phương pháp kiểm tra vi sinh thực phâm.
[18] . Trần Đáng, 2008, Ngộ độc thực phẩm, NXB Hà Nội.
[19] . Bùi Xuân Đồng, Nguyễn Huy Văn, 2000, Vi nấm dùng
trong công nghệ sinh học, NXB Khoa học và Kỹ thuật.
[20] . Nguyễn Thị Dụ, 2004, Tư vấn chẩn đoán và xử trí nhanh
ngộ độc cap, NXB Y học.
[21] , Nguyễn Ý Đức, Câu chuyên thầy lang: Thực phẩm chức
năng, trang Bác sĩ Nguyễn Ý Đức, Texas - Hoa Kỳ.
[22] . Nguyễn Lân Dũng và cộng sự, 2000, Sinh học vỉ sinh vật,
NXB Giáo Dục.
[23] , Nguyễn Lân Dũng, 1983, Một số sản phâm của vỉ nấm,
độc tố của vi nấm. NXB Khoa học và Kỹ thuật.
[24] . Giáo trình độc chat học môi trường, 2007, NXB Đại Học
Bách Khoa.
[25] . Trần Thị Tuyết Hạnh, 2010, Sô tay tuyên truyền viên dự
phòng phoi nhiễm dioxin qua thực phâm, Hội Y tế công cộng Việt Nam, Hà Nội.
[26] . Đậu Ngọc Hào, 1992, Thức ăn nhiễm nấm mốc và độc tố
Aflatoxin của chủng với gà công nghiệp, Tạp chí Nông nghiệp và Công nghệ thực phẩm số 9.
[27] , Đậu Ngọc Hào, 1993, Sỉt dụng các họp chat Amin và
NaHSOỉ làm giảm hoạt tính Aflatoxin Bỉ trong ngô hạt và khô dầu lạc bị nhiễm nấm mốc, Ket quả nghiên cứu khoa học khoa chăn nuôi thú y.
[28] , Đậu Ngọc Hào, Nguyễn Thị Thuận, Đào Tú Khánh, 1991,
Một số loài nấm mốc được phát hiện trong thức ăn gia cầm, Công trình nghiên cứu khoa học Viện Thú Y Quốc gia 1990- 1991.
[29] . Hiệp ước Liên hợp quốc, 2001, Công ước Stockhholm về
các chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy (Stockholm Convention on Persistent Organic Pollutants).
[30] . Chu Quốc Lập, Phan Thị Kim, Van đề an toàn thực phẩm
và nguy cơ ngộ độc do tồn lưu hóa chat BVTV ở Việt Nam, Cục Quản lý chất lượng an toàn vệ sinh thực phẩm, Bộ Y tế.
[31] , Phạm Thùy Linh, 2007, Sử dụng các hóa chất để bảo quản
rau, trải cây.
[32] , Nguyễn Đức Lượng, Phạm Minh Tâm, 2005, Vệ sinh và
an toàn thực phẩm, Đại học Bách khoa TP. Hồ Chí Minh.
[33] , Nguyễn Đức Lượng, Phạm Minh Tâm, 2012, Vệ Sinh Và
An Toàn Thực Phẩm, NXB ĐHQG, TP. Hồ Chí Minh.
[34] , Lê Vãn Việt Mần, 2011, Công nghệ chế biến thực phẩm,
NXB Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh.
[35] . Đặng Hồng Miên, 1982, Nấm mốc trên một số sản phâm
công nông nghiệp. Phương pháp khử và biện pháp phòng chống, NXB Khoa học và Kỹ thuật.
[36] , Moreau Claude, 1980, Nẩm mốc độc trong thực phẩm,
Đặng Miên (dịch), NXB Khoa học và Kỳ thuật.
[37] . Nguyễn Đức Khiển, 2002, Môi trường và sức khỏe, NXB
Lao động - Xã hội, Hà Nội.
[38] , Nguyễn Kiều Hưng, 2005, Nghiên cứu công nghệ xử lý
Polyclobiphenyls (PCBs) trong dầu thải biến thế, Luận văn thạc sỳ khoa học, Khoa Môi trường, Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQG Hà Nội.
[39] . Nguyễn Kiều Hưng, 2008, Một sổ ngành sản xuất gây
nhiễm độc thực phấm liên quan đến lưu huỳnh, Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học tự nhiên và công nghệ 24.
[40] . Nguyễn Khánh Hòa, 2016, Nhà khoa học VN ở nước
ngoài: Nước mam chứa arsen hữu cơ không gãy độc, Afamily, 18/10/2016, Canada.
[41] , Nguyễn Trần Oánh, Nguyễn Văn Viên, Bùi Trọng Thủy,
2007, Giáo trình sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, Hà Nội.
[42] , Trần Xuân Oánh, Nguyễn Văn Viên, 2007, Sử dụng thuốc
bảo vệ thực vật, ĐH Nông Nghiệp, Hà Nội.
[43] . Lương Đức Phẩm, 1980, Vi sinh vật học và an toàn vệ sinh
thực phẩm, Đại học Bách khoa TP. Hồ Chí Minh.
[44] , Hồ Sưởng, 1982, Vi sinh vật trong bảo quản và chế biến
thực phẩm, Nhà xuất bản Nông nghiệp.
[45] , Trịnh Thị Thanh, 2000, Độc học, Môi trường và sức khỏe
con người, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, năm.
[46] , Hà Văn Thuyết, Trần Văn Bình, Bảo quản rau quả tươi và
bản chế phẩm, NXB Nông Nghiệp.
[47] , Tổng cục môi trường, 2015, Hiện trạng ô nhiễm môi
trường do hóa chất bảo vệ thực vật tồn lưu thuộc nhóm chất hữu cơ khó phân hủy tại Việt Nam, Hà Nội.
[48] . Trần Đáng, 2004, Mối ngụy vệ sinh an toàn thực phãm,
Chương trình kiểm soát GMP, GHP và hệ thống quản lý chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm HACCP, NXB Y học Hà Nội.
[49] . Trung tâm nghiên cứu PTNT, Sử dụng an toàn thuốc bảo
vệ thực vật, Đại học An Giang.
[50] , Lê Ngọc Tú, 2006, Độc tố học và an toàn thực phẩm,
NXB Khoa học và Kỹ thuật.
[53], Lê Ngọc Tú, 2010, Hóa sinh công nghiệp, NXB Khoa học và Kỹ thuật.
Tài liệu tiếng Anh
[1] . Chang.K.C, 1979, Nutritional and Satify Implication for
Sulfur-Containing Amino acid. Chapter 3, Book: Nutritional Toxicology, Vol. III.
[2] . Fatih Yildiz, 2009, Advances in food biochemistry,
by CRC.
[3] . Emsley, John, 2001, Nature's Building Blocks: An A-Z
Guide to the Elements. Oxford: Nhà in Đại học Oxford, tr. 43, 513, 529. ISBN 0-19-850341-5.
[4] . Enzymes: Utilization and Influence on Postharvest
Seafood Quality, by CRC Press.
[5] , EUROPEAN COMMISSION, 2010, Functional Foods,
European Union.
[6] . Functions Food, International Food Information Council
Foundation, Washington DC, page 1-8, 2011.
[7] . Holleman A. F.; Wiberg E., 2001, Inorganic Chemistry,
San Diego: Academic Press, ISBN 0-12-352651-5.
[8] . Holt, s., Stewart, M. J., Adam, R. D., & Heading, R. c.,
1980, Alcohol absorption, gastric emptying and a breathalyser. British journal of clinical pharmacology, 9(2), 205- 208.
[9] . Liiehoj, E.B., Fennell, D.I., Kwoler, V.E, 1996, A.flavus
and aflatoxin in com before harvest, Science. 193, pp.495-496.
[10] , Michael p. Doyle and Robert L. Buchanan, Food
Microbiology: Fundamentals and Frontiers, ASM Press, Washington, DC 20036.
[11] , Nelson, P.E., Platter, R.D, 1992, Fumonisin Bl production
by Fusarium Special other than F.moniliforme in section Liseola and some related Species, Appl Evinson Microbiol, 120, pp.984-989.
[12] . Person, J., 1991, Alcohol and the small intestine.
Scandinavian journal of gastroenterology, 26 (1), 3-15.
[13] , Pesticide residues in food, 2009, Evalutions Part II -
Toxicological.
[14] , Press By Norman F. Haard, & Benjamin K. Simpson,
2000, Book Seafood.
[15] , R. Finlayson, 1984, PCB production ends but problems
remain, Business Insurance.
[16] . Vamos-Vigyazo, L., 1981, Polyphenol oxidase and
peroxidase in fruits and vegetables, Crit. Rev. Food Sci.
[17] . Whitaker, J.R. and Lee, c. Y., 1995, Recent advances in
chemistry of enzymatic browning, in Enzymatic Browning and Its Prevention, American Chemical Society, Washington, DC.
[18] , Whitaker, J.R., 1996, Enzymes, in Food Chemistry,
Fennema, O.R., Ed., Marcel Dekker, New York.
[19] , Widstson N.W., Wilson D.M., Me Millian w., 1981,
Aflatoxin contamination of preharvest com as influenced by timing and method of inoculation, Environmental microbiology, 27, pp. 249-251.
[20] , Wogan. G.N, 1973, Aflatoxin carcinogenisis New York,
academic pres, pp. 309- 304 (1997).
[21] , Yuri L. Dorokhov, Anastasia V. Shindyapina, Ekaterina V. Sheshukova, and Tatiana V. Komarova, 2015, Metabolic methanol: molecular pathways and physiological roles, physiol rev 95: 603-644.