MỤC LỤC Lời nói đầu Chương 1. Giới thiệu vể phân loại và hệ thống thực vật 1.1. Định nghĩa 3 1.2. Mục tiêu 4 1.3. Nhiệm vụ của nghiên cứu cây có hoa 4 1.4. Giá trị của thực vật có hoa 5 1.4.1. Giá trị trực tiếp 6 1.4.2. Giá trị gián tiếp của đa dạng sinh vật 8 1.4.3. Giá trị lựa chọn cho tương lai 10 Chương 2. Lịch sử phát triển của phân loại học thực vật có hoa 2.1. Thòi tiền sử 11 2.2. Nền văn minh sơ khai của Tây Âu 11 2.3. Thời Trung cổ 12 2.4. Sự chuyển tiếp của những năm 1600 14 2.5. Carl Linnaeus (1707 - 1778) và thời kỳ Linnaeus 15 2.6. Các hệ thổhg tự nhiên 17 2.7. Ảnh hưởng của lý thuyết tiến hóa Đac Uyn đôì với hệ thôhg học 19 2.8. Các hệ thống phát sinh chủng loại chuyển tiếp 19 2.9. Các hệ thông phát sinh chủng loại 20 2.10. Các hệ thống phân loại hiện đại 22 Chương 3. Loài và sự hình thành loài 3.1. Loài là gì? 23 3.2. Sự hình thành loài liên quan vối biến đổi và tiến hóa 25 3.2.1. Nguồn biến đổi 26 3.2.2. Chọn lọc tự nhiên 29 3.2.3. Sự biến đổi trong quần thể và sự phân hóa nòi giông 30 3.3. Sự hình thành loài và sự tách biệt 34 3.3.1. Sự tách biệt về sinh sản 34 3.3.2. Sự tách biệt về sinh thái 35 3.4. Sự hình thành loài 36 3.4.1. Lai tạo 37 3.4.2. Thể đa bội 39 3.4.3. Tự phát sinh 39 Chương 4. Tiến hóa và hệ thống sinh giới 4.1. Quan niệm về quá trình tiến hóa 41 4.2. Các dạng chiến lược tiến hóa thích ứng 43 4.2.1. Tiến hóa tiến bộ (Agrogensis) 43 4.2.2. Tiến hóa chuyên hóa (Telogenesis) 44 4.2.3. Tiến hóa thoái hóa (Katagenesis) 45 4.3. Hiện tượng tiến hóa không đồng đều (Heterobathmy) 45 4.4. Sự phân chia sinh giối 46 Chương 5: Những nguyên tăc trong phân loại 5.1. Các bậc phân loại và tôn ti trật tự của chúng 55 5.2. Cách gọi tên 56 5.2.1. Các nguyên tắc chung 56 5.2.2. Nguyên tắc công bố tên gọi 57 5.3. Các loại mẫu chuẩn (typus) tên gọi 58 5.3.1. Mẫu chuẩn tên gọi (typus) 58 5.3.2. Mẫu chuẩn tên gọi của loài và các taxôn trong loài 58 5.3.3. Các loại mẫu chuẩn 59 5.4. Nguyên tắc ưu tiên 60 5.4.1. Áp dụng nguyên tắc ưu tiên khi taxôn bị chia nhỏ 60 5.4.2. Áp dụng nguyên tắc ưu tiên khi taxôn chuyển vị trí 61 5.4.3. Áp dụng nguyên tắc ưu tiên khi liên kết các taxôn 61 5.4.4. Áp dụng nguyên tắc ưu tiên khi thay đổi bậc taxôn 61 5.5. Bãi bỏ tên gọi 62 5.6. Tên gọi của các taxôn 63 5.6.1. Tên gọi các taxôn trên bậc chi 63 5.6.2. Tên chi và các phân hạng của nó 63 5.6.3. Tên loài 64 5.6.4. Tên gọi của taxôn dưới bậc loài 64 5.7. Trích dẫn tên tác giả và các tài liệu kèm theo tên gọi 65 5.7.1. Trích dẫn tên tác giả 65 5.7.2. Một số chỉ dẫn cần thiết cho việc trích dẫn tên tác giả 65 5.8. Luật chính tả về tên gọi và dấu văn phạm vể tên chi 66 5.8.1. Luật chính tả về tên gọi và các tính ngữ 66 5.8.2. Giông văn phạm của tên chi cần xác định bằng cách 66 5.8.3. Cách viết tên tác giả 67 5.8.4. Cách ghi tài liệu tham khảo kèm theo tên gọi 67 Chương 6. Nguồn các bằng chứng phân loại 6.1. Hình thái học 69 6.2. Giải phẫu so sánh 70 6.3. Phôi học 72 6.4. Tế bào học 73 6.5. Hạt phấn 74 6.6. Cổ thực vật 74 6.7. Hóa phân loại 75 6.8. Miễn dịch 76 6.9. Bằng chứng sinh thái 77 6.10. Bằng chứng sinh lý - sinh hóa học 77 6.11. Địa lý sinh vật 78 Chương 7. Các phương pháp phân loại 7.1. Phương pháp phân loại hình thái 79 7.2. Phương pháp phân loại giải phẫu 79 7.2.1. Nghiên cứu cấu trúc biểu bì lá 79 7.2.2. Nghiên cứu cấu tạo giải phẫu gỗ 79 7.3. Phương pháp phân loại bào tử phấn hoa 85 7.4. Phương pháp nghiên cứu tế bào 87 7.4.1. Đôì tượng và phương pháp nghiên cứu 87 7.4.2. Hình thái thể nhiễm sắc 93 7.4.3. Kiểu nhân 95 7.5. Phương pháp phân loại izoenzym 96 7.5.1. Định nghĩa izoenzym 96 7.5.2. Phương pháp phân tích izozym bằng kỹ thuật điện di 97 7.6. Phương pháp phân loại bằng ADN 101 7.6.1. Kỹ thuật phản ứng trùng hợp - PCR 102 7.6.2. Phân loại dựa trên kỹ thuật cắt giới hạn - RFLP 102 7.6.3. Phân loại dựa trên kỹ thuật nhân ngẫu nhiên ADN đa hình - RAPD 103 7.6.4. Phân loại dựa trên kỹ thuật nhân đoạn AFLP 103 7.6.5. Phân loại dựa trên kỹ thuật tiểu vệ tinh là các đoạn ADN ngắn có một số lượng các chuỗi nucleotid lặp lại - SSR 104 Chương 8. Nguồn gốc và phân loại cây Có hoa hay cây Hạt kín 8.1. Hoố thạch, thời gian xuâT hiện và đa dạng hóa của thực vật Có hoa 106 8.2. Tổ tiên thực vật Có hoa 108 8.3. Các cây có hoa đầu tiên 109 8.4. Môì quan hệ của cây có hoa vổi động vật 112 8.4.1. Sự thụ phấn 112 8.4.2. Sự phát tán hạt 113 8.4.3. Đồng tiến hóa về sinh hóa 114 8.5. Trung tâm nguồn gốc cây có hoa và con đường di cư của chúng 115 8.5.1. Trung tâm nguồn gốc ở vùng cực 115 8.5.2. Trung tâm nguồn gốc Đông Nam Á 115 8.6. Trung tâm bảo tồn hay là trung tâm di cư 119 8.7. Tiến hóa sinh thái của thực vật Có hoa 121 8.8. Hệ thông phân loại Cây Có hoa 123 8.9. Các đặc trưng của các phân lớp 132 8.9.1. Lớp Hai lá mầm 132 8.9.2. Lớp Một lá mầm 133 Chương 9: Xây dựng và quản lý phòng mẫu cây khô 9.1. Thu mẫu và ép mẫu 135 9.2. Cách xử lý 137 9.3. Xác định tên khoa học 139 9.4. Quản lý mẫu cây khô 140 9.5. Chức năng phòng mẫu cây khô 141 9.5.1. Nhãn 143 9.5.2. Trình bày mẫu 144 9.5.3. Sắp xếp mẫu 145 9.5.4. Diệt côn trùng 146 9.5.5. Mẫu chuẩn 147 9.5.6. Trao đổi mẫu 147 Chương 10: Phương pháp xác định tên cây 10.1. Các thuật ngữ hình thái học 149 10.2. Phân loại các mẫu cây 149 10.3. Phân tích trước khi xác định 160 10.4. Sử dụng khóa để phân loại 160 10.5. Mô tả 161 10.6. Lập khóa xác định 162 Chương 11. .Những đặc điểm nhận biết cây có hoa ngoài thiên nhiên 11.1. Thực vật hai lá mầm - Dicotyledoneae 166 11.1.1. Magnoliidae 166 11.1.2. Hamamelididae 173 11.1.3. Caryophyllidae 180 11.1.4. Dilleniidae 183 11.1.5. Rosidae 199 11.1.6. Asteridae 227 11.2. Thực vật một lá mầm - Monocotyledoneae 244 11.2.1. Alismatidae 244 11.2.2. Arecidae 246 11.2.3. Commelinidae 251 11.2.4. Zingiberidae 256 11.2.5. Liliidae 259 Tài liệu tham khảo 269 Phụ lục
