Ngày 06/09/1968, trong 1 buổi ca nhạc vô cùng đặc biệt ở Nhà Hát Lớn Hà Nội, với 1 ca sĩ, 2 nhạc công, hơn 20 chuyên viên âm nhạc (có cả nhạc sĩ Tô Hải, Đỗ Nhuận), chỉ với 10 bài hát: Chuyển bến, Thu quyến rũ, Nỗi lòng người đi, Dạ lai hương, Ai về sông Tương, Tôi đi giữa hoàng hôn...., những tình khúc bất tử của một thời vàng son tân nhạc Việt Nam, làm nên tên tuổi của biết bao thế hệ ca sĩ, lại đày ải nghiệt ngã những phận người bé nhỏ trong cơn bão lốc của thời cuộc. Ngày 6,7,8-1971, vụ án hát nhạc vàng được đưa ra xử, có sự tham dự của luật sư Trịnh Đình Thảo, người ngồi im lặng theo dõi 1 cách ơ hờ, cùng Đỗ Nhuận- lúc đó là Vụ trưởng Vụ văn hóa, người buộc tội nhóm thanh niên bằng 1 câu xanh rờn "Nhạc xập xình là nhạc giật gân, dâm ô, trụy lạc của đế quốc" Hơn 2000 cuộc hỏi cung trong gần 3 năm, 37 năm tù giam và 14 năm quản chế cho 3 người nghệ sĩ, trót yêu nghệ thuật, yêu cái đẹp. Để rồi, sau khi ra tù, phải chịu cảnh tan nhà nát cửa, phải chán đời và tìm vui bên men rượu, sống nhờ vào tình thương của người qua lại, và cuối cùng gục chết vì đói lả, cô đơn trên hè phố. "Chúng phân chia nhau đi tìm mua đĩa hát loại nhạc vàng lọt vào được, đi sưu tầm các bài hát và nhạc vàng cổ, ghi chép các bản nhạc giật, nhạc tâm lý chiến của đài Mỹ và đài Sài-gòn. Chúng dùng các bản nhạc này để luyện cho nhau những giọng hát, tiếng đàn thật là bi quan, sầu thảm, lả lướt, lãng mạn để đi truyền bá lôi, kéo thanh niên..." (trích bài báo "Phan Thắng Toán và đồng bọn đã bị xét xử", báo Hà Nội Mới, ngày 12/1/1971). CUNG ĐÀN SỐ PHẬN Tất cả những nghiệt ngã nhất của một đời người, sự khắc nghiệt của 1 xã hội độc tài, toàn trị đều được phản ánh đầy đủ trong cuốn hồi ký này. Nhưng trên tất cả, tình yêu âm nhạc, sống hết mình vì nghệ thuật, và niềm tin yêu vào con người, vào cuộc sống, vào cái đẹp mới là điểm chủ đạo của tập sách. Ảnh: Ông Lộc Vàng châm thuốc cho ông Toán Xồm - Đôi bạn tri kỷ trong nghịch cảnh. Photo: Nguyễn Đình Toán Ảnh 2: Giá 160k (bìa 200k)
