PDF Giáo trình dự báo và khoa học dự báo, Gs. TS. Đặng Trí Dũng

Giáo trình dự báo và khoa học dự báo, Gs. TS. Đặng Trí Dũng
349 trang

 

Lời Nhà xuất bản 5
Lời nói đầu 7
Chương 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ Dự BÁO VÀ Dự BÁO CHIẾN LƯỢC 11
I. NHẬN THỨC CHUNG VỀ Dự BÁO 11
1. Khái niệm "dự báo", "dự báo chiến lược" 11
2. Sự khác biệt giữa dự báo và dự đoán 15
3. Một số nguyên tắc của công tác dự báo 17
II. Ý NGHĨA CỦA CÔNG TÁC Dự BÁO VÀ Dự BÁO
CHIẾN LƯỢC 23
1. Tính cấp thiết của công tác dự báo 23
2. Kiểm soát được chiều hướng phát triển của vấn đề 26
3. Tìm ra quy luật trong một thế giới bất định 29
III. QUAN ĐIỂM, Ý NGHĨA CỦA TƯ DUY Dự BÁO VÀ TƯ DUY Dự BÁO CHIẾN LƯỢC CỦA CHỦ TỊCH
HỒ CHÍ MINH 34
1. Quan điểm lý luận gắn liền vói thực tiễn 35
2. Quan điểm lịch sử - cụ thể 37
3. Quan điểm toàn diện và hệ thống 38
4. Quan điểm kế thừa và phát triển 39
5. Ý nghĩa và giá trị của tư duy dự báo chiến lược 40
Câu hỏi thảo luận 42
Bài tập thực hành 43
Chương 2
QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIEN CỦA KHOA HỌC Dự BÁO 44
I. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH KHOA HỌC Dự BÁO 44
1. Thời kỳ sơ khai xuất hiện dấu hiệu dự báo 44
2. Giai đoạn đầu hình thành 48
3. Thời kỳ trở thành một ngành khoa học và phát triển 57
4. Những bước phát triển mới của khoa học dự báo hiện đại 61
II. KHOA HỌC Dự BÁO TRƯỚC TÁC ĐỘNG CỦA CÁC
CUỘC CÁCH MẠNG KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ 69
III. MỘT SỐ NHẬN XÉT VỀ KHOA HỌC Dự BÁO 75
Câu hỏi thảo luận 80
Bài tập thực hành 81
Chương 3
CÁC CÁCH TIẾP CẬN TRONG CÔNG TÁC Dự BÁO 82
I. Ý NGHĨA CỦA CÁC CÁCH TIẾP CẬN TRONG CÔNG
TÁC Dự BÁO 82
1. Tăng khả năng định hướng trong triển khai công tác
dự báo 82
2. Tăng khả năng xác định mô hình dự báo 92
3. Hạn chế được thất bại khi triển khai công tác dự báo 95
II. TIẾP CẬN THEO LÝ THUYẾT 100
1. Tiếp cận theo lý thuyết ngành chuyên sâu 100
2. Các cấp độ nghiên cứu 103
III. TIẾP CẬN DựA TRÊN ĐIỀU KIỆN THựC TẾ 114
1. Tiếp cận dựa trên dữ liệu lịch sử 114
2. Tiếp cận dựa trên quy luật đã được định hình 118 
IV. TIẾP CẬN HỆ THỐNG 121
1. Khái quát vê cách tiếp cận hệ thống 121
2. Kinh nghiệm áp dụng cách tiếp cận hệ thống 123
Câu hỏi thảo luận 126
Bài tập thực hành 127
Chương 4
Dử LIỆU THÒNG TIN VÀ CÁCH xử LÝ THÔNG TIN TRONG CÔNG TÁC Dự BÁO 128
I. Dữ LIỆU LỊCH SỬ VÀ CÔNG TÁC Dự BÁO 128
1. Tính cân thiết của cứ liệu/dữ liệu lịch sử trong nghiên
cứu và dự báo 128
2. Mối quan hệ giữa thông tin, dữ liệu lịch sử và công tác
dự báo 133
II. XỬ LÝ THÔNG TIN TRONG CÔNG TÁC Dự BÁO 144
1. Mục tiêu của thu thập và xử lý thông tin 144
2. Cách thức thu thập và xử lý thông tin, dữ liệu lịch sử 148
3. Thu thập và xử lý thông tin cho công tác dự báo 150
III. KẾT HỢP Dữ LIỆU LỊCH sử VÀ HIỆN TẠI TRONG
Dự BÁO 160
1. Tính cân thiết của sự kết họp dữ liệu lịch sử và hiện tại 160
2. Phưong pháp triển khai 174
Câu hỏi thảo luận 177
Bài tập thực hành 177
Chương 5
MỘT só VẤN ĐỀ VỀ PHƯONG PHÁP Dự BÁO 178
I. CÀN CỨ LựA CHỌN PHƯONG PHÁP Dự BÁO 178
1. Nguồn lực dự báo 179
2. Thời gian dự báo 182
3. Mức độ chính xác 184 
4. Chi phí dự báo 185
II. NGUYÊN TẮC TRONG Dự BÁO 186
1. Xác định mục tiêu dự báo rõ ràng 187
2. Kế thừa dữ liệu lịch sử 187
3. Nhận định khách quan 189
4. Đơn giản hóa phương pháp dự báo 190
5. Kết hợp các phương pháp 191
III. CÁC CẤP ĐỘ Dự BÁO 192
1. Cấp độ quốc tế 193
2. Cấp độ quốc gia 194
3. Cấp độ ngành 195
IV. MỘT SỐ PHƯONG PHÁP Dự BÁO 196
1. Phương pháp dự báo quy chuẩn 197
2. Phương pháp dự báo thăm dò 208
3. Phương pháp dự báo mô phỏng 214
4. Phương pháp dự báo dựa trên mô hình 218
5. Phương pháp dự báo dựa trên trí tuệ nhân tạo 224
Câu hỏi thảo luận 231
Bài tập thực hành 232
Chương 6
CÁC BƯỚC Cơ BẢN TRONG TRlỂN KHAI DỰ BÁO 233
I. XÁC ĐỊNH LĨNH vực CẦN Dự BÁO 233
1. Lý do xác định lĩnh vực dự báo 233
2. Lĩnh vực dự báo 238
n. XÁC ĐỊNH MỤC ĐÍCH TRONG TRIỂN KHAI Dự BÁO 242
1. Mục đích đặt ra 242
2. Mục đích cụ thể 244
3. Khả năng thành công của dự báo 249
III. ĐẶT CÂU HỎI TRONG TRIỂN KHAI Dự BÁO 254
1. Lý do đặt câu hỏi 254 
2. Cách lựa chọn câu hỏi phù họp 260
3. Một số câu hỏi đáng luu tâm 263
IV. TRIỂN KHAI Dự BÁO 268
1. Chuẩn bị lực lượng cán bộ tham gia công tác dự báo 268
2. Hiểu đối tượng thụ hưởng kết quả 271
3. Phân tích sơ bộ dữ liệu và xây dựng các kịch bản có
thể xảy ra 274
4. TỔ chức hội thảo/tọa đàm 276
5. Xây dựng báo cáo dự báo trên cơ sở hội thảo/tọa đàm 280
Câu hỏi thảo luận 284
Bài tập thực hành 284
Chương 7
MỘT SO VẤN ĐẾ THƯỜNG GẶP TRONG TRlỂN KHAI Dự BÁO 285
I. MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ TƯ DUY TRONG Dự BÁO 285
1. Định kiến cá nhân khi xem xét lịch sử 285
2. Định kiêh đã được xác lập 289
3. Tâm lý đám đông 294
4. Tiếp cận có tư duy 299
5. Chủ nghĩa kinh nghiệm 302
II. MỘT SỐ CÁCH TIẾP CẬN VÀ PHƯONG PHÁP
TIẾP CẬN 305
1. Một số cách tiếp cận truyền thống 305
2. Các cách tiếp cận mới chưa được công nhận 315
III. CO SỞ ĐƯA RA Dự BÁO 325
1. Nguồn thông tin dự báo 325
2. Xác suất thống kê và phạm vi thời gian 327
3. Khung dự báo và kế hoạch kịch bản 328
Câu hỏi thảo luận 330
Bài tập thực hành 331
Tài liệu tham khảo 332