PDF Lý Luận Văn Học 9+ 2026 - Phạm Minh Nhật

111 trang

PHẦN THỨ NHẤT

I – GIỚI THIỆU SƠ LƯỢC VỀ LÍ LUẬN VĂN HỌC

II – MỘT SỐ KIẾN THỨC LÍ LUẬN VĂN HỌC CẦN LƯU Ý

1. Văn bản văn học và tác phẩm văn học
   
   
2. Đặc điểm của tác phẩm văn học
   2.1. Đặc điểm về ngôn từ
   2.2. Đặc điểm về hình tượng
   2.3. Đặc điểm về ý nghĩa
   2.4. Đặc điểm về cá tính sáng tạo của nhà văn
   
   
3. Chức năng của văn học
   3.1. Chức năng giáo dục
   3.2. Chức năng nhận thức
   3.3. Chức năng thẩm mĩ
   3.4. Chức năng giao tiếp
   
   
4. Thể loại của tác phẩm văn học
   4.1. Tác phẩm trữ tình
   4.2. Tác phẩm tự sự
   

III – CÁCH ĐƯA LÍ LUẬN VĂN HỌC VÀO BÀI VIẾT

1. Cách đưa Lí luận văn học vào bài viết
   
   
2. Một số gợi ý về cách vận dụng Lí luận văn học vào bài viết
   

PHẦN THỨ HAI

I – TỔNG HỢP CÁC NHẬN ĐỊNH VĂN HỌC ĐẶC SẮC

1. 100 câu nhận định lí luận văn học về văn xuôi
   
   
2. 80 nhận định về thơ

Tài liệu là cuốn sách "LÍ LUẬN VĂN HỌC 9+" của Phạm Minh Nhật, nhằm cung cấp kiến thức cơ bản về Lí luận văn học và cách vận dụng vào bài làm văn, hướng đến chinh phục điểm 9+ môn Ngữ văn cho học sinh THPT.

I. Giới thiệu sơ lược về Lí luận văn học:

• Khái niệm: Là một bộ phận của khoa học nghiên cứu văn học, chuyên nghiên cứu các quy luật chung của hoạt động văn học, bao gồm nghiên cứu bản chất, chức năng xã hội-thẩm mỹ, và xác định phương pháp lý luận, phân tích văn học.
• Phạm vi: Gồm Bản chất, đặc trưng của văn học (quan hệ giữa văn học và đời sống, chức năng, v.v.), Cấu tạo của tác phẩm và thể loại, Quá trình sáng tác, Tiến trình phát triển của văn học, và Sự tiếp nhận văn học.

II. Một số kiến thức Lí luận văn học cần lưu ý:

1. Văn bản văn học và Tác phẩm văn học:
   • Văn bản văn học: Là một hệ thống kí hiệu tồn tại khách quan. Theo nghĩa rộng, là tất cả các văn bản sử dụng ngôn từ một cách nghệ thuật; theo nghĩa hẹp, chỉ bao gồm các sáng tác có hình tượng nghệ thuật được xây dựng bằng hư cấu, tưởng tượng.
   • Tác phẩm văn học: Văn bản văn học chỉ trở thành tác phẩm văn học khi thông qua việc đọc, những giá trị tiềm ẩn trong văn bản được người đọc tiếp nhận. Từ một văn bản văn học, nhiều tác phẩm văn học có thể được sinh thành trong tâm trí người đọc tùy thuộc vào vốn sống, sở thích, v.v. của người đọc.
2. Đặc điểm của tác phẩm văn học:
   • Ngôn từ: Là ngôn từ nghệ thuật có tính hình tượng, biểu cảm, hàm súc cao, và chức năng thẩm mĩ là bắt buộc và thường xuyên.
   • Hình tượng: Được xây dựng bằng ngôn từ, hình dung bằng trí tưởng tượng và liên tưởng của người đọc, thường kém độ sáng rõ nhưng phát huy cao độ vai trò “đồng sáng tạo”. Con người là hình tượng trung tâm của tác phẩm văn học.
   • Ý nghĩa: Luôn phản ánh hiện thực đời sống (thông qua hư cấu nghệ thuật và ý thức chủ quan của nhà văn), thể hiện tâm tư, tình cảm của nhà văn, và thường đa nghĩa.
   • Cá tính sáng tạo của nhà văn: Nghệ thuật tối kị sự lặp lại, đòi hỏi sự sáng tạo, độc đáo, thể hiện ở phong cách nghệ thuật và cái nhìn nghệ thuật khác biệt về cuộc đời và con người.
3. Chức năng của văn học: Bao gồm Chức năng giáo dục (hướng thiện, nuôi dưỡng tình cảm, tự giáo dục), Chức năng nhận thức (cung cấp tri thức, nhận thức về con người và bản thân), Chức năng thẩm mĩ (phản ánh cái đẹp, hình thành thị hiếu thẩm mĩ), và Chức năng giao tiếp (kết nối con người, đối thoại giữa tác giả và người đọc).
4. Thể loại tác phẩm văn học: Phân chia thành ba loại hình lớn: trữ tình (thể hiện cảm xúc, tâm trạng), tự sự (dùng lời kể, miêu tả để xây dựng cốt truyện), và kịch (tái hiện xung đột xã hội qua lời thoại, hành động).