Tâm lý học khác biệt, Ngô Công Hoàn, Trương Thị Khánh Hà 341 trang MỤC LỤC Trang Lòi nói đầu 9 Chương I NHỮNG VẨN ĐÈ CHUNG CỦA TÂM LÝ HỌC KHÁC BIỆT I. Đối tượng, nhiệm vụ và ý nghĩa của Tâm lý học khác biệt 11 1. Đối tượng nghiên cứu của Tâm lý học khác biệt 11 2. Nhiệm vụ nghiên cứu của Tâm lý học khác biệt 14 3. Ý nghĩa của Tâm lý học khác biệt 15 II. Vài nét về lịch sử Tâm lý học khác biệt 17 1. Một số cách tiếp cận ở Trung Quốc cổ đại và phong kiến 17 2. Một số nét về nhận biết sự khác biệt tâm lý cá nhân ở Việt Nam 21 3. Nhận biết sự khác biệt tâm lý cá nhân dựa vào trắc nghiệm tâm lý 25 4. Nhận biết sự khác biệt tâm lý cá nhân dựa vào đặc điểm thể chất 29 5. Tâm lý học khác biệt và hoạt động hướng nghiệp 31 6. Tâm lý học khác biệt và Tâm lý học lâm sàng 31 III. Nguyên tắc và phưomg pháp nghiên cứu trong Tâm lý học khác biệt 32 1. Nguyên tắc nghiên cứu sự khác biệt tâm lý cá nhân 32 2. Một số phương pháp nhận biết sự khác biệt tâm lý cá nhân ở phương Đông 39 3. Một số phương pháp nghiên cứu sự khẩc biệt tâm lý cá nhân ở phương Tây 54 Cảu hỏi ôn tập 62 Chương II MỘT SÓ KHÁI NIỆM Cơ BẢN VÀ CÁC YẾU TÓ CHI PHỐI NHỮNG KHÁC BIỆT TÂM LÝ CÁ NHÂN I. Cá thể, cá nhân và nhân cách 63 1. Cá thể 63 2. Cá nhân 65 3. Nhân cách 66 II. Loại hình thần kinh 68 1. Bốn loại tính khí của Hypocrat 68 2. Các loại hình thần kinh theo Pavlop 69 III. Các yếu tố chi phối những khác biệt tâm lý cá nhân 70 1. Vấn đề khác biệt tâm sinh lý cá nhân 70 2. Di truyền 74 3. Môi trường 78 4. Giáo dục 83 5. Mối quan hệ giữa các yếu tố sinh học và xà hội đối với sự khác biệt tâm lý cá nhân 91 Câu hỏi ôn tập 103 Chương III NHŨNG KHÁC BIỆT CÁ NHÂN VÈ HOẠT ĐỘNG NHẬN THỨC I. Những khác biệt cá nhân về nhận thức cảm tính .... 105 1. Những khác biệt cá nhân về cảm giác và tri giác 105 2. Những khác biệt cá nhân về nhận thức con người.... 110 II. Những khác biệt cá nhân về trí nhó' 115 1. Tự trắc nghiệm 116 2. Sự khác biệt cá nhân về trí nhớ 118 3. Các học thuyết khác nhau về trí nhớ, các kỹ thuật nhớ.. 121 III. Những khác biệt cá nhân về nhận thức lý tính 126 1. Những khác biệt cá nhân về tư duy 126 2. Những khác biệt cá nhân về tưởng tượng 142 Câu hỏi ôn tập 155 Chương IV NHỮNG KHÁC BIỆT CÁ NHÂN VÈ CẢM xúc, Ý CHÍ, NGÔN NGỮ VÀ Ý THỨC I. Những khác biệt cá nhân về cảm xúc 157 1. Các loại cảm xúc ở người 157 2. Các phương tiện biểu hiện cảm xúc 162 3. Nguồn năng lượng cảm xúc 166 II. Những khác biệt cá nhân về ý chí 174 1. Hành vi, hoạt động của con người 174 2. Chủ thể hành động với nỗ lực ý chí cá nhân 179 III. Những khác biệt cá nhân về ngôn ngữ và ý thức.. 188 1. Những khác biệt cá nhân về ngôn ngữ 188 2. Những khác biệt cá nhân về ý thức 194 3. Mối quan hệ giữa ý thức, vô thức và tự ý thức 196 Câu hỏi ôn tập 206 Chương V NHỮNG KHÁC BIỆT CÁ NHÂN VỀ MỘT SỐ ĐẶC TRUNG NHÂN CÁCH I. Khí chất 207 1. Khái niệm khí chất 207 2. Các loại khí chất 210 II. Năng lực và trí tuệ 211 1. Các cách tiếp cận nghiên cứu trí tuệ 211 2. Vài nét về trắc nghiệm trí tuệ 214 3. Năng lực 221 III. Phong cách 234 1. Bản chất phong cách 234 2. Các thành phần phong cách cá nhân 236 3. Những biểu hiện của phong cách 238 IV. Tính cách 245 1. Sự khác biệt tính cách của dân tộc 245 2. Sự khác biệt tính cách cá nhân 251 V. Nhân cách 254 1. Khái niệm nhân cách 254 2. Cấu trúc tâm lý của nhân cách 256 3. Các yếu tố hình thành nhân cách 259 Câu hỏi ôn tập 261 Chưong VI CON NGƯỜI TRONG NHÓM I. Những khác biệt theo nhóm tuổi 265 1. Tuổi sinh học 265 2. Tuổi xà hội 267 3. Tuổi tâm lý 269 II. Những khác biệt giói tính 273 1. Giới tính và vai trò giới 273 2. Giới tính và tâm lý 278 3. Khuôn mẫu xã hội về nguời phụ nữ và người đàn ông.... 280 4. Nam tính, nữ tính và trung tính 283 5. Mức độ đúng đắn của các khuôn mẫu 284 III. Vị thế kinh tế - xã hội và nhũng khác biệt cá nhân 286 1. Vị thế kinh tế - xã hội của cá nhân 286 2. Ảnh hưởng của vị thế kinh tế - xã hội đến môi trường gia đình 289 3. Ành hưởng của vị thế kinh tế - xà hội đến trí tuệ 291 4. Ảnh hưởng của vị thế kinh tế - xã hội đến chất lượng cuộc sống 293 5. Vị thế kinh tế - xã hội và nhu cầu thành đạt 295 IV. Dân tộc và chủng tộc 296 1. Sự phát triển thể chất ở trẻ em các dân tộc khác nhau.... 298 2. Một số khác biệt về các quá trình nhận thức và ngôn ngữ 299 3. Một số khác biệt về giáo dục 301 4. Tính cách dân tộc 303 Câu hỏi ôn tập 310 Chương VII PHÂN LOẠI CÁ NHÂN I. Các kiểu dạng và sự phân loại cá nhân ỏ phưongTây... 312 I. Phân loại dựa trên đặc điểm hoạt động hệ thần kinh của Pavlop 314 2. Phân loại dựa trên đặc điểm thể tạng của E. Krestchmer 315 3. Phân loại dựa trên đặc điểm thể tạng của Sheldon 319 4. Phân loại theo đặc điểm nhân cách của Jung và Myers - Briggs 323 5. Phân loại dựa trên phong cách hành vi 325 II. Các kiểu dạng và sự phân loại cá nhân ở phưong Đông 327 1. Phân loại theo Ngũ hành 327 2. Phân loại theo nhũng đặc điểm cá biệt 330 Câu hỏi ôn tập 336 Tài liệu tham khảo 337